Imagens das páginas
PDF
ePub

Matre dea monstrante viam, data fāta secutus; Vix septem convulsae undis Euroque supersunt. Ipse ignotus, egēns, Libyae déserta peragrō, 385 Europa atque Asia pulsus." Nec plura querentem Passa Venus mediō sic interfata dolōre est:

"Quisquis es, haud, crēdō, invisus caelestibus aurās Vītālēs carpis, Tyriam qui advēneris urbem.

Perge modo, atque hinc te reginae ad limina perfer. 390 Namque tibī reducēs sociōs classemque relatam Nuntiō et in tūtum versis aquilōnibus actam, Ni frustra augurium vānī docuere parentes. Aspice bis senōs laetantēs āgmine cycnōs, Aetheria quōs lāpsa plagā Iovis āles apertō 395 Turbabat caelo; nunc terras ordine longō Aut capere aut captās iam dēspectare videntur. Ut reduces illi ludunt stridentibus ālis, Et coetu cīnxēre polum, cantusque dedere, Haud aliter puppēsque tuae pūbēsque tuōrum Aut portum tenet, aut plēnō subit ōstia vēlō. Perge modo, et, qua te ducit via, derige gressum." Dixit, et ävertēns rosea cervice refulsit, Ambrosiaeque comae divinum vertice odōrem Spirāvēre, pedes vestis defluxit ad imōs,

400

405 Et vēra incessu patuit dea. Ille ubi matrem Adgnōvit, tālī fugientem est vōce secūtus:

410

"Quid natum totiēns, crūdēlis tū quoque, falsis
Lūdis imaginibus? Cur dextrae iungere dextram
Nōn datur ac vērās audire et reddere vōcēs?”
Tālibus incusat, gressumque ad moenia tendit.
At Venus obscuro gradientēs aëre saepsit,
Et multō nebulae circum dea fudit amictu,
Cernere ne quis eōs, neu quis contingere posset,
Mōlirive moram, aut veniendi poscere causās.

415 Ipsa Paphum sublimis abit, sēdēsque revisit Laeta suas, ubi templum illi, centumque Sabaeō Tūre calent arae sertisque recentibus halant.

Corripuere viam interea, quã sēmita mōnstrat. Iamque ascendebant collem, qui plūrimus urbi Imminet adversasque aspectat desuper arces. Mirātur molem Aenēās, māgālia quondam, Mīrātur portās strepitumque et strāta viārum. Instant ardentes Tyrii, pars dūcere mūrōs Mōlirique arcem et manibus subvolvere saxa, Pars optāre locum tectō et concludere sulcō; Iūra magistrātūsque legunt sanctumque senātum; Hic portus alii effodiunt; hic alta theātris Fundamenta locant alii, immānēsque columnās Rupibus excidunt, scaenis decora alta futūris. 430 Qualis apēs aestāte novā per flōrea rūra Exercet sub sōle labor, cum gentis adultōs Educunt fētus, aut cum liquentia mella

425

Stipant et dulci distendunt nectare cellas, Aut onera accipiunt venientum aut agmine factō 435 Ignāvum fūcōs pecus à praesaepibus arcent; Fervet opus, redolentque thymō frāgrantia mella. "O fortunati, quorum iam moenia surgunt!" Aenēās ait, et fastīgia suspicit urbis.

Infert se saeptus nebulā―mīrābile dictū —
Per medios, miscetque viris, neque cernitur ullī.
Lucus in urbe fuit media, laetissimus umbră,
Quo primum iactati undis et turbine Poeni
Effōdere loco signum, quod regia Iūnō

Mönstrarat, caput acris equi: sic nam fore bellō 445 Egregiam et facilem victu per saecula gentem. Hic templum Iūnōnī ingēns Sidōnia Didō Condebat, dōnis opulentum et numine divae,

Aerea cui gradibus surgebant limina nexaeque
Aere trabes, foribus cardō strīdēbat aênis.
450 Hōc primum in lūcō nova rēs oblāta timōrem
Lēniit, hic primum Aenēās spērāre salūtem
Ausus et adflictis melius confidere rebus.

Namque sub ingenti lūstrat dum singula templo,
Reginam opperiens, dum, quae Fortūna sit urbi,
455 Artificumque manūs inter sẽ operumque labōrem
Miratur, videt Īliacās ex ōrdine pūgnās

Bellaque iam famā tōtum vulgāta per orbem,

Atrīdās, Priamumque, et saevum ambobus Achillem. Cōnstitit, et lacrimāns “Quis iam locus," inquit, "Achātē, 460 Quae regiō in terris nostrī nōn plēna labōris?

En Priamus! Sunt hic etiam sua praemia laudi;
Sunt lacrimae rerum et mentem mortalia tangunt.
Solve metūs; feret haec aliquam tibi fāma salūtem.”
Sic ait, atque animum pictūrā pāscit ināni,

465 Multa gemens, largōque umectat flumine vultum.
Namque videbat, uti bellantes Pergama circum
Hac fugerent Grai, premeret Trōiāna iuventus,
Hac Phryges, instaret currū cristatus Achillēs.
Nec procul hinc Rhesi niveis tentōria vēlis
470 Adgnoscit lacrimāns, primō quae prōdita somnō
Tŷdīdēs multā vāstābat caede cruentus,

Ardentesque avertit equos in castra, prius quam
Pabula gustāssent Trōiae Xanthumque bibissent.
Parte alia fugiēns āmissīs Troilus armis,

475 Infelix puer atque impar congressus Achilli,
Fertur equis, curruque haeret resupīnus inānī,
Lōra tenens tamen; huic cervixque comaeque trahuntur
Per terram, et versã pulvis inscribitur hastā.
Interea ad templum non aequae Palladis ibant
480 Crinibus Iliades passis peplumque ferebant,

Suppliciter trīstēs et tūnsae pectora palmis;
Diva solo fixōs oculōs aversa tenebat.

Ter circum Iliacōs raptāverat Hectora mūrōs,
Exanimumque auro corpus vendebat Achillés.
485 Tum vērō ingentem gemitum dat pectore ab imō,
Ut spolia, ut currus, utque ipsum corpus amici,
Tendentemque manūs Priamum conspexit inermēs.
Se quoque principibus permixtum adgnōvit Achivis,
Eōasque aciés et nigri Memnonis arma.

490

Dūcit Amazonidum lūnātīs āgmina peltis
Penthesilea furēns, mediisque in mīlibus ārdet,
Aurea subnectens exsertae cingula mammae,
Bellatrix, audetque viris concurrere virgō.

Haec dum Dardaniō Aenēae miranda videntur,
495 Dum stupet, obtütüque haeret defixus in unō,
Regīna ad templum, fōrmā pulcherrima Didō,
Incessit, māgnā iuvenum stīpante catervā.
Qualis in Eurōtae rīpīs aut per iuga Cynthi
Exercet Diana chorōs, quam mille secutae

500 Hinc atque hinc glomerantur Orēades; illa pharētram Fert umerō, gradiēnsque deās superēminet omnēs — Lātōnae tacitum pertemptant gaudia pectus

Tālis erat Didō, tālem sẽ laeta ferebat

Per medios, instans operi rēgnisque futūris. 505 Tum foribus dīvae, media testudine templi, Saepta armis solioque alte subnixa resēdit. Iūra dabat legesque viris, operumque laborem Partibus aequabat iūstīs, aut sorte trahebat: Cum subito Aeneas concursu accedere magnō Anthea Sergestumque videt fortemque Cloanthum, Teucrōrumque alios, äter quos aequore turbō Dispulerat penitusque alias āvexerat ōrās.

Obstipuit simul ipse simul percussus Achātēs Laetitiaque metuque; avidi coniungere dextrās 515 Ārdēbant; sed rēs animōs incognita turbat.

520

Dissimulant, et nube cavā speculantur amicti,
Quae fortūna viris, classem quō litore linquant,
Quid veniant: cunctis nam lectī nāvibus ībant,
Orantēs veniam, et templum clamōre petebant.

Postquam intrōgressi et cōram data cōpia fandī,
Maximus Ilioneus placido sic pectore coepit :

"O rēgīna, novam cui condere Iuppiter urbem
Iustitiaque dedit gentes frēnāre superbās,
Trões te miseri, ventis maria omnia vecti,
525 Orāmus prohibē infandōs ā nāvibus īgnēs,
Parce piō generi, et propius res aspice nostrās.
Nōn nōs aut ferro Libycōs populare Penātēs
Vēnimus, aut raptās ad litora vertere praedās;
Nōn ea vis animo, nec tanta superbia victis.

530

"Est locus, Hesperiam Grãi cognomine dicunt,
Terra antiqua, potēns armis atque ubere glaebae;
Oenōtri coluere virī; nunc fāma, minōrēs
Italiam dixisse ducis de nomine gentem.
Hic cursus fuit,

535 Cum subito adsurgēns fluctu nimbōsus Oriōn

In vada caeca tulit, penitusque procācibus austrīs
Perque undās, superante salo, perque invia saxa
Dispulit; huc pauci vestris adnāvimus ōrīs.

Quod genus hoc hominum? quaeve hunc tam barbara

mōrem

540 Permittit patria? hospitio prohibēmur harēnae;
Bella cient, prīmāque vetant consistere terrā.
Si genus hūmānum et mortālia temnitis arma,
At spērāte deōs memorēs fandi atque nefandi.
"Rēx erat Aenēās nōbis, quō iūstior alter,

« AnteriorContinuar »