DAM. O quoties, et quæ nobis Galatea locuta est! MEN. Quid prodest, quod me ipse animo non spernis, Amynta, 75 Si, dum tu sectaris apros, ego retia servo? DAM. Phyllida mitte mihi; meus est natalis, Iolla: Quum faciam vitula pro frugibus, ipse venito. MEN. Phyllida amo ante alias: nam me discedere flevit; 80 DAM. Triste lupus stabulis, maturis frugibus imbres, MEN. Dulce satis humor, depulsis arbutus hædis, DAM. Pollio amat nostram, quamvis est rustica, Musam: 85 Pierides, vitulam lectori pascite vestro. MEN. Pollio et ipse facit nova carmina: pascite taurum, 72, 73. Certat cum Theocr. v, 132— 135. Partem aliquam, n. eorum quæ locuta est, o venti, etc. Vota irrita, et verba ac promissa quæ ad nihilum recidunt, noto loquendi more ferre venti dicuntur. Jam pastor ex omnibus iis blande dictis ac promissis partem saltim ratam esse et eventum habere precatur; dum addit divum referatis ad aures. Burm. eum velle ait ad deorum aures promissa illa pervenire, ut puellæ perfidiam ulciscantur. 75. Ego retia servo. Ferebat mos, ut hoc esset obsequii genus. Ut vero, uti nonnullos accipere video, pericula sibi cum eo communia esse velit, id ex nostrorum hominum elegantiis est. Scilicet hoc vult pastor, obsequium suum fructu carere, cum puer venationi intentus sit, non suo amori. Cæterum hæc a pastoris persona ne aliena sint, vereor. 76. Intelligenda est Phyllis fuisse sive serva sive amica Iola; quam Damotas, quasi præsentem ad sacrum natalitium venire jubeat: alter, Menalcas, ut ejus dictis obtrectet, se etiam amari ab ea dicit, quia se discedente fleverit, ac, tanquam ipsi comes adhæsura Iolæ amatori valedixerit: Longum vale, vale, o formose Iolla. Hac ipsa interpretatione sententia de h. 1. nostra satis intelligitur. Ea certe ratio unice ferri potest. 77. Cum faciam vitula pro frugibus. Sa erum Ambarvale. Geo. i, 345. Facere pro frugibus : ῥέξαι ὑπὲρ Δαναῶν, Iliad. α, 444. 79. Longum vale, μaкpà xaîpe. Claud. Rap. Pros. 234, Sis memor, o, longumque vale. D 82, 83. Depulsis hadis, h. a lacte remotis. Arbutus, in Italia valde frequens et obvia arbor, fructum habens fragis similem, ut tenuiorum victus esse possit. Frondes ejus ac folia grata capellis: vid. Geo. iii, 300; Hor. Carm. i, 17, 5; quæ iisdem a lactis materni desiderio levantur: Calpurn. Ecl. ii, 47. Salix, vid. Ecl. i. 79. Non 84, 85. Pollio gratia apud Augustum, amicitia M. Antonii, ingenio, tragœdiis, studiisque suis in Virgilium Horatiumque notissimus: cf. Hor. Od. ii, 1. Ei alter, tanquam judici carminum suorum intelligenti et eleganti, vitulam, alter, tanquam poetæ nobili, juvencum decernit. vero in alterutro horum munerum argutandum; sed res simpliciter ad amabæi carminis naturam exigenda est, cum, quod primus posuisset, alteri amplificandum et augendum esset. Cum itaque ille judicem carminum et vitulam posuisset, hic poetam et juvencum commemorat simpliciter, ut hoc et judicii et ingenii præmium esse debeat. Quod vero lectorem carminum memoravit, parum scite fecisse, et personam in hoc pastoris male sustinuisse videri debet Maro: pastor canit carmina, et auditur ejus cantus; non vero scribit carmina et legitur. 86. Nova carmina, h. præclara, qualia nunquam ante facta; ut Hor. Od. i. 26, 10, fides novas dixit. Pollionis autem laudem ex tragicis studiis tenemus ex Hor. Carm. ii, 1, 9, 10; Serm. i, 10, 42, Pollio regum facta canit pede ter percusso, h. tragoedias scribit senariis. DAM. Qui te, Pollio, amat, veniat quo te quoque gaudet. 90 MEN. Qui Bavium non odit, amet tua carmina, Mævi; DAM. Qui legitis flores et humi nascentia fraga, 100 DAM. Heu, heu, quam pingui macer est mihi taurus in ervo! Idem amor exitium pecori, pecorisque magistro. MEN. His certe neque amor causa est: vix ossibus hærent. Nescio quis teneros oculus mihi fascinat agnos. DAM. Dic, quibus in terris, et eris mihi magnus Apollo, 105 Tres pateat cœli spatium non amplius ulnas. MEN. Dic, quibus in terris inscripti nomina regum 88. Veniat quo te quoque gaudet. Quod primum occurrit, est, ut suppleas, pervenisse; utque ad felicitatem omnino referas, quam apprecetur ei qui Pollioni faveat. Cum quo convenit v. 89, in quo adeo aurei sæculi felicitas exprimitur: vid. Ecl. iv, 25, 30. Si tamen Menalcæ verba compares, et, quem expressit Maro, locum Theocr. i, 20, καὶ τᾶς βωκολικᾶς ἐπὶ τὸ Tλéov IKEO Moúoas, apparere arbitror, hoc, quo te quoque gaudet pervenisse, esse referendum ad cantus facultatem: illi, tam bonum poetam contingat esse, quam Pollio est; ut contra, qui Bavium non odit, tam malus judex carminum esto, ut Mævium probet. 89. Adumbratur ad ductum Theocr. v, 124 sq. Amomum fruticis genus Indici, quod tamen quale fuerit parum constat. Salmas. ad Solin. p. 284, amomum fere de omni aromate sincero dictum docet. 90. Qui Bavium. Nihil his quæ alter subjicit cum Pollione commune esse, aut huic Bavium opponi, censendum est; sed, cum iste bonum poetam laudasset, ipse malum memorat, ejusque studiosis mala maxima precatur, n. amare Mævium, pejorem etiam poetam. Creditur idem esse quem exagitat Hor. Epod. 10. 91. Jungat vulpes. Qui malis et trivialibus delectatur poetis, Bavio et Mævio, delectetur æque rebus absurdis; ita ut jungat, aratro seu currui vulpes, mulgeatque hircos. 93. Frigidus anguis dictus ex natura horum reptilium: sic et Ecl. viii, 71. 94, 95. Parcite, cavete, nolite, oves, nimium procedere; o oves, ne procedite: ex Gr. peidov poeλ0eiv. Non bene creditur : Hor. ii Serm. 4, 21,-aliis male creditur. Adumbrata autem hæc e Theocr. v, 100, etc. 96. 98. dum. Reice antique pro rejice, h. e. abige. Cogite ad umbram et frigus captanPræcipit lac astus siccato ubere. 100. Ervum leguminis genus, bubus jam olim pastum dari solitum, ut ex Columella docent Intpp. Versus expressus e Theocr. iv, 20; ut 102 e iv, 15. 101. Idem amor. Amor et mihi, aut etiam Ægoni domino pecoris istius, maciem parit. 102. Elegans Heinsii et jam Stephani conjectura est, Hi certe (neque amor causa est) vix ossibus hærent. Vossius vulgatam lectionem bene defendit. 105. Simpliciter intelligam cujuslibet loci puteum, in quem cum quis descenderit, tantum cœli prospicit spatium, quantum puteus patet, h. e. putei latitudo permiserit. In talibus grammatici crucem sibi fixam esse putare non debebant. 106, 107. Nota res de hyacintho, de quo sup. ad Ecl. ii, 18; in cujus foliis Nascantur flores; et Phyllida solus habeto. PAL. Non nostrum inter vos tantas componere lites : *Et vitula tu dignus, et hic; et quisquis amores* 110 Aut metuet dulces, aut experietur amaros.* Claudite jam rivos, pueri: sat prata biberunt. passim literas AI inscriptas, sive ut A, A, heu! heu! quæ Apollinis de Hyacintho lamenta adumbrarent, sive ut Alavros s. Ajacis nomen expressum esset, veteres memorabant: cf. Ovid. Met. xiii, 398. Reges, duces Græcorum voce Homerica. Apud Ciceronem Agamemnon rex regum. Phyllida, quam uterque amicam sibi vindicàrat, v. 76 sqq. 108. Non nostrum, scil. est. Servius tamen contendit interpungendum esse: Non: quasi interloquatur judex, Non, non habebit Phyllida etc. nostrum est arbitrium ferre. Sed hoc durum: nec satis potest confirmari e Theocr. v, 138, aúσaolai κέλομαι τὸν ποιμένα. 109, 110. Ut hæc verba per se sensum satis obvium habeant, non tamen, quid ad reliquam sententiam faciant, ab ullo interprete monitum aut dictum est, neque unquam dici posse existimo. Referre interpretum commenta nil attinet; frigere enim ea cum ipso carmine necesse est. Verum Palamon ejusmodi arbitrium facit, ut utrumque parem esse dicat, ut adeo alter, Menalcas, vitula, ab Damæta in sponsione posita, Damotas autem poculo fagino Menalcæ dignus videri debeat. Jam, quorsum reliqua hoc et sq. versu spectent, non facile dicas. Quorsum enim repente amores? De cantu agebatur; præmium debebatur ei qui cantu superior esset: nunc autem ambo cantu erant pares, non amore felices aut infelices. Mihi itaque satis liquere videtur duo hos versus esse fœtum grammatici, qui supplere volebat sententiam breviter a poeta enuntiatam. Melius Theocr. vi extr. Níkn μàv ovď čλλos, vicit neuter, àváσoaтOL dèyévovTo. Meliorem quoque viam iniit Popius Pastor. i, 92 sqq. 111. Claudite jam rivos. Exisse Palæmon intelligendus, ut servis suis imperaret, ut rivos seu canales ad irriganda prata aperirent; interea a Menalca et Damota arbiter advocatus, nunc, finito certamine, ad servos suos iterum se convertit. Alii intelligunt hoc allegorice dictum, et explicant: Cantare desinite, satiati enim audiendo sumus. ECLOGA IV. POLLIO. ARGUMENTUM. In hac ecloga interpretanda dici vix potest, quam inanem operam et olim grammatici et hine viri docti vana religione capti navaverint. Carmen bucolicum ad consulem, quem v. 11 Pollionem nominat, se exorsurum esse profitetur Maro, 1-3. Agi nunc ultimam ætatem a Sibylla memoratam: inde melioris ætatis vitam humano generi redituram esse pronuntiat; idque eventurum esse puero aliquo nato, in Pollionis quidem consulatu, 4-14. Ille adscriptus erit heroibus, et orbis terrarum pacati erit regnator, 15-17. Jam vero melior illa ætas, ætati aureæ ac Saturniæ similis, per gradus succedet, ita ut puero nato exordia, 18-25; incrementa vero sua habitura sit quando ille adoleverit, 26-36; cumulata autem ut sit et perfecta ubi ille ad virilem ætatem pervenerit, 37-45. Reliqua sunt exultantis lætitia et vota facientis ac gratulantis poetæ, 46 ad fin. Jam in his facile agnoscas primo poetam phantasmata ab aureæ ætatis narrationibus petiisse: tum vero, eum illa cumulasse in certo aliquo sui temporis eventu declarando, quem paullo obscurius designavit, quoniam in vaticinium rem mutavit, adeoque vaticinantis verbis et phantasmatibus sensa sua exposuit. Summa sententiarum hæc est: insecuturam esse temporum felicitatem magnam; eamque initium habituram esse a natalibus pueri, Pollione cos. nati. Quinam ille puer fuerit, et quid poetam adduxerit ut tantam rerum conversionem eo nato insecuturam polliceri possit, hoc est quod quæritur. Potest novi sæculi felicitas, ex pace Brundusiana dueta, simpliciter, tanquam epochæ, alligari natalibus pueri qui tum expectabatur. Fuit enim annus U. C. 714, coss. C. Asinio Pollione et Cn. Domitio Calvino. Eo itaque anno Mæcenatis et Pollionis opera Brundusii pax composita fuit, cujus quasi pignus Octavia, Octaviani soror, Antonio in matrimonium tradita est. Erat ea ex priore marito, Marcello, gravida, id quod disertis verbis Dio memorat, lib. xlviii, c. 31; infantem illum M. Marcellum, generum mox Augusti, de quo Æn. vi locus nobilis est, fuisse putant. Aliam magnæ expectationis prolem eidem anno assignari posse viderunt alii viri docti, ex nuptiis Octaviani cum Scribonia, quacum tamen anno sequente divortium fecit, suscepta ex ea Julia. Cum in expectatione esset Roma quam prolem Scribonia editura esset, potuit Virgilius filium ominari, et meliorem inde rerum conditionem augurari. Vaticinationem Sibyllæ de Christi natalibus expressam esse, quam Virgilius ingeniose ad natales nobilis pueri transtulerit, Lactantius statuit, et Constantinus M. in Orat. ad Sanctorum Cœtum demonstrare voluit: atque ejus auctoritatem cum ista ætate plerumque Christiani homines, tum ætatibus nostris viri docti secuti sunt plerique; de via ac ratione tantum solliciti, qua reconditum hujusmodi vaticinium ad Romanos pervenire potuerit. Etiam Lowthius, Summe Ven. Episc. Londin., Prælect. xxi, erudite de hac ecloga agit, eamque omnino expedire posse negat; nec multum abest quin sibi persuadeat non sine veri Dei afflatu eam scriptam esse. Si quis tamen animo reputet, aliorum quoque populorum, præter Judæos, vates et vaticinia olim fuisse permagno numero; eorum porro vatum ingenia non minus incaluisse phantasmatibus et visis poeticis, seu poeticum ornatum admittentibus; quotiesque in eodem argumento seu calamitatum prædicendarum, seu felicitatis publicæ privatæque ostendendæ versarentur, necessario in eadem rerum phantasmata eos incidere debuisse: non adeo mirabitur, adumbratas esse in hoc carmine, ut in tot aliis, rerum species ac formas ex ætate aurea, iisque similes, quæ in Hebraicis vatibus occurrunt; ut illud taceam, in magno illo Sibyllinorum oraculorum numero, multa esse debuisse a Syris et Judæis hominibus propagata. SICELIDES Musæ, paullo majora canamus ; Non omnes arbusta juvant humilesque myricæ : 1. Sicelides Muse, pastoritii carminis præsides, Theocriteæ, omninoque bucolicæ. Σικελὸν μέλος Bion Idyll. vii, 1. Σικελικαὶ Μοῖσαι Moschus Idyll. iii. Paullo altius se pro bucolico carmine aggredi argumentum bene præfatur. Idem genus bucolicum porro arbustis, myricis, et silvis exprimit. quod ripas fluminum obsidere solet. Tamariscum esse docent post Julium Sabinum viri docti. 3. Silva sint Consule digna: sit carmen hoo bucolicum satis ex dignitate Pollionis COS. 4 sqq. Agitur jam ultima ætas carminis Sibyllini; iterum procedent sæcula quæ 2. Myrica virgulti genus in Italiæ oris, fuerunt: 6, 7, adeoque redit nunc primo Jam redit et Virgo, redeunt Saturnia regna; loco sæculum Saturnium, et cum eo ho- 10. Lucina. Diana, partus dea, Apollinis soror. Tuus jam regnat Apollo. Servius: Ultimum sæculum ostendit, quod Sibylla Solis esse memoravit. Scilicet ut Saturni, ut Jovis regnum fuit, sic nunc Apollinis. Videtur hoc tenendum esse. 11. Decus hoc ævi, præclara hæc ætas. Inibit: simplicissima esset ratio, ut inibit sit pro, cursum inibit, incipiet; eamque Servius et vulgo interpretes sequuntur. Inire quidem absolute ita positum non occurrere, bene monet Burmannus; participium tamen nunquam non ita dicitur: ineunte anno, mense; iniens ætas: quidni etiam annus init? et eodem modo dictum ingredi pro incipere, ut Geo. i, 42 ingredere. 12. Magni menses, illustres, insignes, memorabiles, ut v. 5, utpote sæculi aurei. Nimirum magnus annus est, utique hinc et magni menses. 13. Te duce, auspice, a tuo inde consulatu: expiabitur primo omne scelus, quo contaminatum est hoc hominum genus; scilicet ut sanctior et castior ætas succedere possit. Sceleris vestigia nostri: belli civilis reliquias spectari, manifestum est. Nam perpetuum hoc, ut de bello civili &yos, scelus, prædicetur: cf. Hor. i, Od. 2, 29. 14. Irrita, abolita. Formido est propter rò ǎyos et reatum ex scelere conceptum. 15. Ille deûm vitam accipiet: aget vitam deorum, et inter deos heroesque. Adumbratum ex iis quæ prædicantur de aurea ætate: cf. Hesiod. "Epy. 112 sqq. Erat enim hoc inter aurei sæculi bona, ut dii præsentes inviserent homines. Ovid. Fast. i, 251, et passim. 16. Et ipse videbitur illis, scil. permixtus iis, h. e. admixtus erit: avaμlę ÈKÁONTO, Aratus Phænom. 104, quem ante oculos habuit. 17. Pacatum orbem reget: etiam hoc ex aurea ætate, quod in ea pacata omnia sunt. Obscurius est,quod addit, patriis virtutibus, omnino, majorum: et ad hoc, tanquam ad scopulum offendit quælibet opinio de puero nascituro. Marcellorum quidem nomen in annalibus Romanis clarissimum: hactenus puer qui ex Octavia, Octaviani sorore, Marcello nupta, nunc autem An |