Tardior haud solito Saturnus, et acer ut olim Fulmineum rutilat cristatâ casside Mavors. Floridus æternùm Phoebus juvenile coruscat, Nec fovet effoetas loca per declivia terras Devexo temone Deus; sed semper amicâ Luce potens, eadem currit per signa rotarum, Surgit odoratis pariter formosis ab Indis, Ethereum pecus albenti qui cogit Olympo Mane vocans, et serus agens in pascua cœli ; Temporis et gemino dispertit regna colore. Fulget, obitque vices alterno Delia cornu, Cæruleumque ignem paribus complectitur ulnis. Nec variant elementa fidem, solitoque fragore Lurida perculsas jaculantur fulmina rupes. Nec per inane furit leviori murmure Corus, Stringit et armiferos æquali horrore Gelonos Trux Aquilo, spiratque hyemem, nimbosque volutat. Utque solet, Siculi diverberat ima Pelori
Rex maris, et raucâ circumstrepit æquora conchâ Oceani Tubicen, nec vastâ mole minorem Ægeona ferunt dorso Balearica cete.
Sed neque, Terra, tibi sæeli vigor ille vetusti Priscus abest, servatque suum Narcissus odorem, Et puer ille suum tenet, et puer ille, decorem, Phoebe tuusque et Cypri tuus, nec ditior olim Terra datum sceleri celavit montibus aurum Conscia, vel sub aquis gemmas. Sic denique in ævum Ibit cunctarum series justissima rerum;
Donec flamma orbem populabitur ultima, latè Circumplexa polos, et vasti culmina coli;
Ingentique rogo flagrabit machina mundi.
DE IDEA PLATONICA QUEMADMODUM ARISTOTELES INTELLEXIT.
DICITE, sacrorum præsides nemorum deæ Tuque O noveni perbeata numinis
Memoria mater, quæque in immenso procul
Antro recumbis otiosa Eternitas, Monumenta servans, et ratas leges Jovis, Coelique fastos atque ephemeridas Deûm, Quis ille primus cujus ex imagine Natura solers finxit humanum genus, Æternus, incorruptus, æquævus polo,
Unusque et universus, exemplar Dei? Haud ille Palladis gemellus innubæ Interna proles insidet menti Jovis ; Sed quamlibet natura sit communior, Tamen seorsùs extat ad morem unius, Et, mira, certo stringitur spatio loci ; Seu sempiturnus ille siderum comes Coeli pererrat ordines decemplicis, Citimumve terris incolit Lunæ globum : Sive inter animas corpus adituras sedens, Obliviosas torpet ad Lethes aquas: Sive in remotâ forte terrarum plaga Incedit ingens hominis archetypus gigas, Et diis tremendus erigit celsum caput, Atlante major portitore syderum. Non, cui profundum cæcitas lumen dedit, Dircæus augur vidit hunc alto sinu; Non hunc silenti nocte Pleiones nepos Vatum sagaci præpes ostendit choro; Non hunc sacerdos novit Assyrius, licet Longos vetusti commemoret atavas Nini, Priscumque Belon, inclytumque Osiridem. Non ille trino gloriosus nomine
Ter magnus Hermes (ut sit arcani sciens) Talem reliquit Isidis cultoribus. At tu perenne ruris Academi decus (Hæc monstra si tu primus induxti scholis) Jam jam, poetas urbis exules tuæ Revocabis, ipse fabulator maximus; Aut institutor ipse migrabis foras.
NUNC mea Pierios cupiam per pectora sontes Irriguas torquere vias, totumque per ora Volvere laxatum gemino de vertice rivum ; Ut tenues oblita sonos audacibus alis Surgat in officium venerandi Musa parentis. Hoc utcunque tibi gratum, pater optime, carmen Exiguum meditatur opus: nec novimus ipsi Aptiùs à nobis quæ possint munera donis Respondere tuis, quamvis nec maxima possint Respondere tuis, nedum ut par gratia donis Esse queat, vacuis quæ redditur arida verbis. Sed tamen hæc nostros ostendit pagina census,
Et quod habemus opum chartâ numeravimus istâ Quæ mihi sunt nullæ, nisi quas dedit aurea Clio, Quas mihi semoto somni perperere sub antro, Et nemoris laureta sacri Parnassides umbræ. Nec tu vatis opus divinum despice carmen, Quo nihil æthereos ortus, et semina coeli,
Nil magis humanam commendat origine mentem, Sancta Prometheæ retinens vestigia flammæ.
Carmen amant superi, tremebundaque Tartara carmen Ima ciere valet, divosque ligare profundos, Et triplici duros Manes adamante coercet. Carmini sepositi retegunt arcana futuri Phoebades, et tremulæ pallantes ora Sibyllæ ; Carmina sacrificus sollennes pangit ad aras, Aurea seu sternit motantem cornua taurum; Seu cùm fata sagax fumantibus abdita fibris Consulit, et tepidis Parcam scrutatur in extis. Nos etiam patrium tunc eum repetemus Olympum, Æternæque moræ stabunt immobilis ævi; Ibimus auratis per cœli templa coronis, Dulcia suaviloque sociantes carmina plectro, Astra quibus, geminique poli convexa sonabunt. Spiritus et rapidos qui circinat igneus orbes, Nunc quoque sidereis intercinit ipse choreis Immortale melos, et inenarrabile carmen; Torrida dum rutilus compescit sibila serpens, Demissoque ferox gladio mansuescit Orion; Stellarum nec sentit onus Maurusius Atlas. Carmina regales epulas ornare solebant, Cum nondum luxus, vastæque immensa vorago Nota gulæ, et modico spumabat cœna Lyæo. Tum de more sedens festa ad convivia vates, Esculeâ intonsos redimitis ab arbore crines, Heroumque actus, imitandaque gesta canebat, Et chaos, et positi latè fundamina mundi, Reptantesque deos, et alentes numina glandes, Et nondum Etneo quæsitum fulmen ab antro. Denique quid vocis modulamen inane juvabit Verborum sensusque vacans, numerique loquacis? Silvestres decet iste choros, non Orphea cantus, Qui tenuit fluvios, et quercubus addidit aures, Carmine, non citharâ; simulachraque functa canendo Compulit in lachrymas; habet has à carmine laudes. Nec tu perge precor, sacras contemnere Musas, Nec vanas inopesque puta, quarum ipse peritus
Munere, mille sonos numeros componis ad aptos, Millibus et vocem modulis variare canoram
Doctus, Arionii meritò sis nominis hæres. Nunc tibi quid mirum, si me genuisse poëtam Contigerit, charo si tam propè sanguine juncti, Cognatas artes, studiumque affine sequamur? Ipse volens Phoebus se dispertire duobus, Altera dona mihi, dedit altera dona parenti, Dividuumque Deum, genitorque puerque, tenemus. Tu tamen ut simules teneras odisse Camoenas, Non odisse reor; neque enim, pater, ire jubebas Quà via lata patet, quà pronior area lucri, Certaque contendi fulget spes aurea nummi : Nec rapis ad leges, malè custoditaque gentis Jura, nec insulsis damnas clamoribus aures; Sed magis excultam cupiens ditescere mentem, Me procul urbano strepitu, secessibus altis Abductum Aoniæ jucunda per otia ripæ, Phœbæo lateri comitem sinis ire beatum. Officium chara taceo commune parentis, Me poscunt majora: tuo, pater optime, sumptu Cùm mihi Romulea patuit facundia linguæ, Et Latii veneres, et quæ Jovis ora decebant Grandia magniloquis elata vocabula Graiis, Addere suasisti quos jactat Gallia flores; Et quam degeneri novus Italus ore loquelam Fundit, Barbaricos testatus voce tumultus. Quæque Palæstinus loquitur mysteria vates. Denique quicquid habet cœlum, sublectaque colo Terra parens, terræque et cœlo interfluus aer, Quicquid et unda tegit, pontique agitabile marmor, Per te nosse licet, per te, si nosse libebit: Dimotâque venit spectanda scientia nube, Nudaque conspicuos inclinat ad oscula vultus, Ni fugisse velim, ni sit libâsse molestum.
I nunc, confer opes, quisquis malesanus avitas Austriaci gazas, Perüanaque regna præoptas. Quæ potuit majora pater tribuisse, vel ipse Jupiter, excepto, donâsset ut omnia, cœlo ? Non potiora dedit, quamvis et tuta fuissent Publica qui juveni commisit lumina nato Atque Hyperionis currus, et fræna diei, Et circum undantem radiatâ luce tiaram. Ergo ego jam doctæ pars quamlibet ima catervæ Victrices hederas inter, laurosque sedebo;
Jamque nec obscurus populo miscebor inerti, Vitabuntque oculos vestigia nostra profanos. Este procul vigiles curæ, procul este querelæ, Invidiæque acies transverso tortilis hirquo, Sæva nec anguiferos extende calumnia rictus; In me triste nihil fœdissima turba potestis, Nec vestri sum juris ego; securaque tutus Pectora, vipereo gradiar sublimis ab ictu.
At tibi, chare pater, postquam non æqua merenti Posse referre datur, nec dona rependere factis, Sic memorâsse satis, repetitaque munera grato Percensere animo, fidæque reponere menti.
Et vos, O nostri, juvenilia carmina, lusus, Si modo perpetuos sperare audebitis annos, Et domini superesse rogo, lucemque tueri, Nec spisso rapient oblivia nigra sub Orco, Forsitan has laudes, decantatumque parentis Nomen, ad exemplum, sero servabitis ævo.
AD SALSILLUM, POETAM ROMANUM ÆGROTANTEM.
O MUSA gressum quæ volens trahis claudum, Vulcanioque tarda gaudes incessu, Nec sentis illud in loco minus gratum, Quàm cùm decentes flava Deiope suras Alternat aureum ante Junonis lectum; Adesdum et hæc s'is verba pauca Salsillo Refer, Camœna nostra cui tantum est cordi, Quamque ille magnis prætulit immeritò divis. Hæc ergo alumnus ille Londini Milto, Diebus hisce qui suum linquens nidum Polique tractum, pessimus ubi ventorum, Insanientis impotensque pulmonis, Pernix anhela sub Jove exercet flabra, Venit feraces Itali soli ad glebas, Visum superbâ cognitas urbes famâ Virosque, doctæque indolem juventutis. Tibi optat idem hic fausta multa, Salsille, Habitumque fesso corpori penitùs sanum; Cui nunc profunda bilis infestat renes,
« AnteriorContinuar » |