Imagens das páginas
PDF
ePub

90

95

100

105

Pauper in arma pater primis hūc misit ab annis.
Dum stabat rēgnō incolumis rēgumque vigebat
Conciliis, et nos aliquod nōmenque decusque
Gessimus. Invidia postquam pellācis Ulixi-
Haud ignota loquor superis concessit ab ōris,
Adflictus vitam in tenebris luctuque trahebam,
Et casum insontis mecum indignābar amici.
Nec tacui demēns, et mē, fors si qua tulisset,
Si patriōs umquam remeassem victor ad Argōs,
Prōmisi ultōrem, et verbis odia aspera mōvi.
Hinc mihi prima malī lābēs, hinc semper Ulixēs
Criminibus terrēre novis, hinc spargere vōcēs
In vulgum ambiguas, et quaerere conscius arma.
Nec requievit enim, donec Calchante ministrō-
Sed quid ego haec autem nequiquam ingrāta revolvōì
Quidve moror, si omnes ūnō ōrdine habētis Achivōs,
Idque audire sat est? Iamdūdum sumite poenās;
Hōc Ithacus velit, et magnō.mercentur Atridae."
Tum vērō ārdēmus scītāri et quaerere cāsūs
Ignāri scelerum tantōrum artisque Pelasgae.
Prosequitur pavitāns, et fictō pectore fātur :

"Saepe fugam Danai Trōia cupiĕre relictā
Mōliri et longō fessi discēdere bellō;

110 Fecissentque utinam! saepe illos aspera ponti
Interclusit hiems, et terruit Auster euntēs.
Praecipue, cum iam hic trabibus contextus acernis
Stāret equus, tōtō sonuērunt aethere nimbi.
Suspensi Eurypylum scitantem ōrācula Phoebī
115 Mittimus, isque adytīs haec trīstia dicta reportat:
"Sanguine plācāstis ventōs et virgine caesā,
Cum primum Iliacās, Danaī, vēnistis ad ōrās;
Sanguine quaerendi reditūs, animaque litandum
Argolica." Vulgi quae võx ut vēnit ad aurēs,

120 Obstipuēre animi, gelidusque per ima cucurrit
Ossa tremor, cui fāta parent, quem poscat Apollo.
Hic Ithacus vātem māgnō Calchanta tumultū
Prōtrahit in medios; quae sint ea numina divum,
Flagitat. Et mihi iam multi crūdēle canēbant
Artificis scelus, et taciti ventūra vidēbant.

125

"Bis quinōs silet ille dies, tectusque recusat
Prōdere vōce suā quemquam aut oppōnere morti.
Vix tandem, māgnis Ithacī clāmōribus āctus,
Composito rumpit vōcem, et mē dēstinat ārae.
130 Adsensere omnēs, et, quae sibi quisque timēbat,
Unius in miserī exitium conversa tulere.

Iamque dies infanda aderat; mihi sacra parārī,
Et salsae frūgēs, et circum tempora vittae.
Ēripui, fateor, lētō mē, et vincula rūpī,

135 Limōsōque lacũ per noctem obscurus in ulvā
Dēlitui, dum vēla darent, si forte dedissent.
Nec mihi iam patriam antiquam spēs ūlla videndi,
Nec dulcēs nātōs exoptatumque parentem ;

Quōs illi fors et poenās ob nostra reposcent
140 Effugia, et culpam hanc miserōrum morte piābunt.
Quod te per superōs et conscia numina vērī,

145

Per, si qua est, quae restet adhuc mortālibus ūsquam
Intemerāta fidēs, ōrō, miserĕre labōrum

Tantōrum, miserēre animī nōn dīgna ferentis."

His lacrimis vītam damus, et miserēscimus ultrō.
Ipse virō primus manicās atque arta levārī
Vincla iubet Priamus, dictisque ita fātur amīcīs :
"Quisquis es, amissōs hinc iam obliviscere Graiōs.
Noster eris, mihique haec edissere vēra roganti:

150 Quō mõlem hanc immānis equī statuēre? quis auctor? Quidve petunt? quae religiō, aut quae machina

belli?"

Dixerat. Ille, dolis instructus et arte Pelasgā,
Sustulit exūtās vinclis ad sīdera palmās:

Vōs, aeterni ignēs, et nōn violabile vestrum
155 Testor numen" ait, "vōs ārae ēnsēsque nefandi,
Quōs fūgi, vittaeque deum, quãs hostia gessi:
Fās mihi Graiōrum sacrāta resolvere iūra,

Fās ōdisse virōs, atque omnia ferre sub aurās, Si qua tegunt; teneor patriae nec legibus ūllīs. 160 Tu modo promissīs maneās, servātaque servēs Trōia fidem, si vēra feram, sī māgna rependam. "Omnis spēs Danaum et coepti fiducia belli Palladis auxiliis semper stetit. Impius ex quo Tydides sed enim scelerumque inventor Ulixēs, 165 Fātāle aggressi sacrātō āvellere templō

Palladium, caesīs summae cūstōdibus arcis,
Corripuere sacram effigiem, manibusque cruentis
Virgineās ausī divae contingere vittās,

Ex illo fluere ac retro sublāpsa referri
170 Spēs Danaum, fractae vīrēs, āversa deae mens.
Nec dubiis ea signa dedit Trītōnia mōnstris.
Vix positum castrīs simulacrum: ārsēre coruscae
Lūminibus flammae arrectis, salsusque per artüs
Sūdor iit, terque ipsa solō — mīrābile dictū·

[ocr errors]

175 Emicuit, parmamque gerens hastamque trementem. Extemplo temptanda fugă canit aequora Calchās, Nec posse Argolicis exscindi Pergama tēlis,

180

Ōmina ni repetant Argis, numenque reducant,
Quod pelagō et curvis secum avexēre carīnīs.

Et nunc, quod patriās ventō petiere Mycēnās,
Arma deōsque parant comitēs, pelagōque remēnsō
Imprōvisi aderunt. Ita digerit ōmina Calchās.
Hanc prō Palladiō moniti, prō nūmine laesō
Effigiem statuere, nefās quae trīste piäret.

185 Hanc tamen immēnsam Calchās attollere mõlem
Rōboribus textis caeloque educere iussit,

Nē recipi portis, aut dūcī in moenia posset,
Neu populum antiquā sub religiōne tuērī.

Nam si vestra manus viōlāsset dōna Minervae,

190 Tum magnum exitium quod di prius ōmen in

195

200

ipsum

Convertant! Priami imperio Phrygibusque futurum;

[ocr errors]

Sin manibus vestrīs vestram ascendisset in urbem,
Ultrō Asiam māgnō Pelopēa ad moenia bellō
Ventūram, et nostrōs ea fāta manēre nepōtēs."
Talibus insidiis periūrique arte Sinōnis
Crédita rēs, captique dolis lacrimisque coactis,
Quos neque Tydides, nec Larisaeus Achilles,
Nōn anni domuēre decem, nōn mille carinae.

Hic aliud maius miserīs multoque tremendum
Obicitur magis, atque imprōvida pectora turbat.
Lãocoōn, ductus Neptūnō sorte sacerdos,
Sollemnes taurum ingentem mactābat ad ārās.
Ecce autem geminī ā Tenedō tranquilla per alta
Horresco referēns - immēnsīs orbibus angues
205 Incumbunt pelagō, pariterque ad litora tendunt;
Pectora quōrum inter fluctus arrecta iubaeque
Sanguineae superant undās; pars cētera pontum
Pōne legit sinuatque immensa volumine terga.
Fit sonitus spumante salō; iamque arva tenebant,
210 Ardentesque oculos suffecti sanguine et igni,

Sibila lambēbant linguis vibrantibus ōra.
Diffugimus visū exsanguēs. Illi agmine certō
Lãocoonta petunt; et primum parva duōrum
Corpora nātōrum serpēns amplexus uterque
215 Implicat et miseros morsū dēpāscitur artūs;

Post ipsum, auxiliō subeuntem ac tēla ferentem,

[ocr errors]

220

Corripiunt, spīrisque ligant ingentibus; et iam Bis medium amplexi, bis collō squamea circum Terga dati, superant capite et cervicibus altis. Ille simul manibus tendit divellere nōdōs, Perfūsus saniē vittās ātrōque venenō, Clāmōrēs simul horrendos ad sidera tollit, Quālis mūgītus, fugit cum saucius āram Taurus et incertam excussit cervice secūrim. 225 At geminī lāpsū dēlūbra ad summa dracōnēs Effugiunt saevaeque petunt Tritōnidis arcem, Sub pedibusque deae clipeïque sub orbe teguntur. Tum vērō tremefacta novus per pectora cunctis Insinuat pavor, et scelus expendisse merentem 230 Lãocoonta ferunt, sacrum qui cuspide rōbur Laeserit et tergo scelerātam intorserit hastam. Dūcendum ad sēdēs simulacrum ōrandaque divae Numina conclamant.

Dividimus mūrōs et moenia pandimus urbis. 235 Accingunt omnēs operi, pedibusque rotārum Subiciunt lāpsūs, et stuppea vincula collō Intendunt. Scandit fātālis māchina mūrōs, Fēta armis. Pueri circum innuptaeque puellae Sacra canunt, fūnemque manu contingere gaudent. 240 Illa subit, mediaeque mināns inlābitur urbi.

Ō patria, ō dīvum domus Ilium, et incluta bellō Moenia Dardanidum! quater ipsō in limine portae Substitit, atque uterō sonitum quater arma dedere; Instāmus tamen immemores caecique furore, 245 Et monstrum infēlīx sacrātā sistimus arce. Tunc etiam fatis aperit Cassandra futūris Ōra, dei iussu nōn umquam credita Teucris. Nōs dēlūbra deum miseri, quibus ultimus esset Ille dies, fēstā vēlāmus fronde per urbem.

« AnteriorContinuar »