Imagens das páginas
PDF
ePub

Telyn 1), manu tenere fingebatur, sed ei etiam cornu illud dicatum erat, ex quo qui bibebant, ad eos laudibus carminibusque celebrandos concitari dicebantur, qui in praelio pro patriae commodis fortiter pugnantes cecidissent 2). Glasor vero nemoris nomen erat amoenissimi, aedibus Walhalla 3) dictis imminentis foliisque aureis resplendentis 4); et quemadmodum Homerus saepe

1) v. Scheller 1. c. p. 47.

2) Braga ist der Gott, der die Seelen der ruhmvollen, im Schlachtfelde gebliebenen Helden empfängt, und ihnen im Namen der Götter den Gruss Walhallas entbietet; der Gott, welchem man dasjenige Trinkhorn weiht, das zu Lobliedern und Lobreden solcher glorreichen Helden begeistern soll.

[blocks in formation]

Scheller

dass man die Spitze zu erreichen vermag.

3) Walhalla (Aalhalla, die Halle der Erschlagenen) ist ein Pallast von Gold erbaut, und so hoch, dieses Pallastes mit seinem Blicke nicht Darin werden alle Helden, die mit den Waffen in der Hand gefallen, vom Anfang der Welt bis zu ihrem Untergang aufgenommen. Scheller 1. c. p. 15. To Walhalla vero proprie non, ut Schellerus contendit, significare videtur die Halle der Erschlagenen, sed die Halle der Helden. Die uralten Deutschen, inquit Willenbücherus in libro Prahtische Anweisung zur Kenntniss der Deutschen Sprache inscripto, p. 30, hielten den Himmel für den letzten daurenden Aufenthalt nach diesem Leben, in welchen sie aus Walhalla (der Walen oder Starken, Helden, Halle), nach vollbrachtem bestimmten Aufenthalt in demselben, zu gelangen hofften. Wal für Stärke und Tapferkeit erläutert noch unser Gewalt, walten (Gewalt haben, ausüben) und das Lat. valere, das Niederdeutsche waelig (kraftvoll, muthig), so wie das Engl. valiant: und bekanntlich ward Walhalla keinem Unmannhaften geöffnet.“ Ipse quoque Schellerus, Wale, inquit 1. c. p. 61 oder Ali (Kraft, Stärke), Odins und Rindas Sohn, war Gott des Heldenmuths. Er ist muthig im Kriege, und trefflich im Bogenschuss.“ cf. Bragur. Bd. I.

P. 71.

--

4) Vor Walhalla ist Glasor (Goldhain), ein anmuthiger Hain mit goldenen Blättern. Seine goldenen Zweige reichen

Maeonius ales adpellatus est, ita iam quidem Braga illius nemoris nominatur cygnus.

Poetae Itali fore ut umquam ex veterno excitentur, quo torpentes numerorum vim, qua ipsorum lingua polleat, non percipiant, Klopstockius adfirmat, haudquaquam esse verendum, quum ne ipse quidem Horatius, qui poetas Graecos imitando tam praeclare expressisset, ut vix in imitatorum numerum esset referendus (Nachahmer, wie Nachahmer nicht sind), somno eos excutere potuisset. Poetas Germanorum (Der Dichter des Rheins), ait tandem, iam diu quidem ipsa natura duce in gravibus suis plenisque carminibus numerum quendam tenuisse, certas autem definitasque, quas sequerentur, leges nondum proposuisse constituisseque. Tenebris enim Allhend 1), qui deus quasi (haud vero, quod nonnulli volunt, dea) 2) a Klopstockio numeri poetici esse fingitur, scipionem, quo illum regeret, abscondisse (sic enim sein Maass explicandum, nequaquam vero rò sein ad der Dichter des Rheins referendum est), ita ut illis non nisi extrema eius pars adpareret. Se vero scipionem hunc clarius. fulgentem conspexisse, se numerorum leges investigasse accuratiusque exposuisse, se igitur dignum esse, qui rosis valle Sarona natis, floribusque e querceto Bardis sacrato, a Braga poetarum deo sibi allatis et illis intexendis (Winde dich durch Blume des Hains), coronaretur.

von seinem Vorhofe Sigtur bis auf den Pallast Glitner. Scheller 1. c. p. 17.

1) Allhend. „Bei unsern Alten volle Harmonie eines Gedichtes." Klopst.

2) Intelligitur hoc ex carmine, die Barden inscripto, ubi poeta

Leicht springt er, inquit, ein Genius, auf,

Spielt am Sprosse des Eichenhains!

Den Allhend geht sein Gang! seiner Tritte Ton

Rieselt daher, wie der Bach, rauscht wie der Strom.

[blocks in formation]

1)

Adnotatio ad Tibul. Eleg. II, 4, 53 sq.

haecce leguntur :

Quin etiam sedes iubeat si vendere avitas,

Ite sub imperium, sub titulumque, Lares.

ubi

Duplici hunc locum explicare conati sumus ratione, nobisque liceat utramque hic adponere, ut VV. DD. diiudicare possint, quae sit praeferenda.

Primum quidem ad locum illum explanandum, haecce in medium protulimus 1): Sensus ipsorum versuum clarus est atque perspicuus. Nemesis, cuius amore poeta devinctus erat, munera postulabat; et quo donis eam expugnare possit, Tibullus constituit, vel paterna vendere bona. Quid sibi vero proprie velit rò ite sub imperium, de eo addubitatum est. »Quid sit sub imperium ire, inquit Heyne in adnotationibus ad 1. 1. nemo interpretum dixit. Nempe is, qui bona, in quorum possessionem missus est, vendit, qui magistratus auctoritate auctionem habet, is dominus vocatur; itaque ei imperium tribuitur.<< Sequutus vero est Gronovium, qui (in Obss. II, 6.) locum in Senecae Contr. VI. exstantem ita emendans, ut pro sub domino rectore venalia legendum esse opinetur sub domino sectore venalia, haec adfert: »>Sector est, qui bona confiscata, quae et ipsa sectio dicebantur, simul emit, eademque singulis postea vendit.

1) V. Ind. Lect. an. MDCCCXIII.

Pulchre dicitur sector dominus, incivili nomine. Unde Tibullus ire sub imperium ea bona dicit.<< At vero quum hoc loco de bonis confiscatis minime sermo sit (cf. quoque Ascon. ad Cic. Verr. I, 20 et 23.), hanc illa verba explanandi rationem iure optimo oppugnat et reiicit Voss, qui »Gronovius, inquit, macht auf, ire sub imperium, eine unzeitige Anwendung von der Kenntniss, dass dominus derjenige hiess, der ein verurtheiltes Gut im Ganzen gekauft hatte, um es theilweise durch Versteigerung oder aus der Hand zu verkaufen. Wie kann ein solches Recht imperium genannt werden? Und wie passt es hieher«? Ipse rò ite sub imperium ad imperium puellae referendum esse contendit, cuius iussu Tibullus se, ut plena manu ad eam accedere possit, vel villam, quae ipsi e paternis bonis sola restabat, sub hasta vendere paratum profiteatur. »Imperium scil. inquit Vir cel. heisst, nach Römischem Sprachgebrauch, der strenge unweigerliche Befehl seiner Gewalthaberin, deren Gesetz er v. 52 anerkennt; wie II, 4, 53 imperio (vulgo ad imperium) dominae sulcabimus agros. Der Sinn ist: ich soll und muss ihr kostbare Geschenke machen. Ja wenn sie deshalb auch den Stammsitz meiner Ahnherrn zu verkaufen mir beföhle; fügt euch, o Laren, unter das Machtgebot, fügt euch unter das Verkaufs-. schild! Ire sub aliquid, sich zu etwas bequemen, subire. So, ire sub iuga, sub furcam, sub concubitus.« At vero neque sic omnia bene procedere videntur; nam hac ratione potius Tibullus sub imperium puellae iturus fuisset, qui bonă sua vendendo iussa eius exsequi se accingebat, quam Lares, quos vendere volebat. Verba illa: ite sub imperium sub titulumque, tam arcte quoque cohaerent, ut unam eandemque rem, venditionem scilicet, quae ad hastam fiebat, respicere, ac nullo modo divelli disiungique posse videantur, Sensus profecto illorum verborum quis sit, nos, nisi prorsus fallimur, edocet Iuvenalis, in cuius Satir. III, 30 sqq, haec leguntur ;

[ocr errors]

maneant (Romae), qui nigrum in candida vertunt, Queis facile est aedem conducere, flumina, portus, Siccandam eluviem, portandum ad busta cadaver, Et praebere caput domina venale sub hasta.

Hastae igitur, quae, quum publica auctione aliquid vendebatur, figi solebat, Iuvenalis, dominam eam adpellando, potestatem quasi et imperium tribuit, cui omnia in venditione essent subiecta, Ad ite sub imperium igitur supplendum est hastae; ite sub imperium hastae vero, s. ite sub hastam dominam, nihil aliud est, nisi vendimini publice: et nunc quidem haec verba cum sequentibus arcte cohaerent, et omnia optime procedunt.

Postea vero omnibus accuratius consideratis explicatio illius loci nobis videbatur altius repetenda, praetorumque respici imperium, cuius vi auctionibus publicis praesidebant,

Imperii ratio 1) autem duplex est, dividiturque illud in merum et mixtum, quorum alterum potestate gladii continetur, ad animadvertendum in facinorosos homines speciali lege concessa, alterum vero modica correctione, quae, iurisdictioni cohaerens, huic tuendae explicandaeque inservit 2).

Horum duorum imperii generum posterius erat id, quo Romanorum magistratus maiores, Consules nimirum, Praefectus urbi, Praetoresque, haud vero magistratus minores, erant ornati. Hi iurisdictionem modo habebant, nec imperium nisi eatenus exercebant, quatenus sine illo iurisdictio haud poterat explicari ): iurisdic

1) Vid. Ind. Lect, an, MDCCCXV.

2) Heineccii Elementa Iuris Civilis, L. II. T. I. P. I. §、 CCXLV. Averanii Interpr. lur. L. I. C. I et IV. Sigon. de Antiq. Iur. Pop. Rom. Vol. II. L. II. C. IV.

3),,Non omnes magistratus habebant plenissimam coercendi potestatem, sed soli magistratus maiores, qui, ut plenam et excellentem habebant iurisdictionem, ita plenum et excellens

« AnteriorContinuar »