Infindunt pariter sulcos, totumque dehiscit Convolsum remis rostrisque tridentibus æquor. Non tam præcipites bijugo certamine campum 145 Corripuere, ruuntque effusi carcere currus: Nec sic immissis auriga undantia lora

Concussere jugis, pronique in verbera pendent. Tum plausu fremituque virûm studiisque faventum Consonat omne nemus, vocemque inclusa volutant 150 Littora: pulsati colles clamore resultant.

Effugit ante alios, primisque elabitur undis

Turbam inter fremitumque Gyas: quem deinde Cloanthus Consequitur, melior remis: sed pondere pinus Tarda tenet. Post hos æquo discrimine Pristis 155 Centaurusque locum tendunt superare priorem. Et nunc Pristis habet, nunc victam præterit ingens Centaurus: nunc una ambæ junctisque feruntur Frontibus, et longa sulcant vada salsa carina. Jamque propinquabant scopulo, metamque tenebant, 160 Quum princeps, medioque Gyas in gurgite victor, Rectorem navis compellat voce Menœten:

'Quo tantum mihi dexter abis? huc dirige gressum. 'Littus ama, et lævas stringat, sine, palmula cautes; 'Altum alii teneant.' Dixit. Sed cæca Mencetes 165 Saxa timens, proram pelagi detorquet ad undas. 'Quo diversus abis?' iterum: pete saxa, Mencete,' Cum clamore Gyas revocabat: et ecce Cloanthum Respicit instantem tergo, et propiora tenentem. Ille inter navemque Gyæ scopulosque sonantes 170 Radit iter lævum interior, subitoque priorem Præterit, et metis tenet æquora tuta relictis. Tum vero exarsit juveni dolor ossibus ingens: Nec lacrimis caruere genæ : segnemque Menoten, Oblitus decorisque sui sociúmque salutis, 175 In mare præcipitem puppi deturbat ab alta. Ipse gubernaculo rector subit, ipse magister: Hortaturque viros, clavumque ad littora torquet. At gravis, ut fundo vix tandem redditus imo est,

144. Non tam] Macrobius comparat Odyss. v. 81. ubi de Phæacum puppe, Ulyssem in Ithacam deducente: 'H', ὥστ' ἐν πεδίῳ τετράτροι ἄρσενες ἵπποι, Πάν τις ἅμ ̓ ὁρμηθέντες ὑπὸ πληγῇσιν ἱμάσθλης, Υψόσ' ἀειρόμενοι, ρίμφα πρήσσουσι κέλευθον Ως ἄρα τῆς πρύμνη μὲν ἀείρετο, κῦμα δ ̓ ὄπισθε Πορφύρεον μέγα εῦε πολυφλοίσβοιο θαλάσσης.

Cf. Geo. iii. 103. et Il. 4. 362.

169. et seqq. Ante oculos fuisse putatur Menelaï objurgatio, Il. V. 420. quem

totum locum cum navali hoc certamine compares.

173. Nec lacrimis] Ita Antilochus, Hom Il. Ψ. 385. Τοῖο δ' ἀπ' ὀφθαλμῶν χύτο δάκρυα χωομένοιο.

178. At gravis] Odyss. . 319. de Ulysse: Τὸν δ ̓ ἄρ ̓ ὑπόβρυχα θῆκε πολὺν χρό νον· οὐδὲ δυνάσθη Αἶψα μάλ' ἀνσχεθέειν, μετ γάλου ὑπὸ κύματος ὁρμῆς· Εἵματα γὰς ῥ ̓ ἐβάρυνε, τά οἱ πόρε δια Καλυψώ. Ὀψὶ δὲ δή ῥ ̓ ἀνέδυ, στόματος δ ̓ ἐξέπτυσεν ἅλμην Πι κρὴν, ἢ οἱ πολλὴ ἀπὸ κρατὸς κελάρυζεν.

Jam senior, madidaque fluens in veste, Menotes,
180 Summa petit scopuli, siccaque in rupe resedit.
Illum et labentem Teucri, et risere natantem:
Et salsos rident revomentem pectore fluctus.
Hic læta extremis spes est accensa duobus,
Sergesto Mnestheoque, Gyan superare morantem.
185 Sergestus capit ante locum, scopuloque propinquat:
Nec tota tamen ille prior præeunte carina:

199

Parte prior: partem rostro premit æmula Pristis.
At media socios incedens nave per ipsos

Hortatur Mnestheus: nunc, nunc insurgite remis,
'Hectorei socii, Trojæ quos sorte suprema,
'Delegi comites: nunc illas promite vires,
'Nunc animos, quibus in Gætulis Syrtibus usi,
Ionioque mari, Maleæque sequacibus undis.

'Non jam prima peto Mnestheus, neque vincere certo.

195 Quanquam o! sed superent, quibus hoc, Neptune, dedisti. Extremos pudeat rediisse. Hoc vincite, cives,

6

Et prohibete nefas.' Olli certamine summo
Procumbunt: vastis tremit ictibus ærea puppis,
Subtrahiturque solum. Tum creber anhelitus artus
200 Aridaque ora quatit: sudor fluit undique rivis.
Attulit ipse viris optatum casus honorem.

Namque furens animi, dum proram ad saxa suburget
Interior, spatioque subit Sergestus iniquo;
Infelix saxis in procurrentibus hæsit.

205 Concussæ cautes, et acuto in murice remi
Obnixi crepuere, illisaque prora pependit.
Consurgunt nautæ, et magno clamore morantur:
Ferratasque trudes et acuta cuspide contos
Expediunt, fractosque legunt in gurgite remos.
210 At lætus Mnestheus, successuque acrior ipso,
Agmine remorum celeri, ventisque vocatis,
Prona petit maria, et pelago decurrit aperto.
Qualis spelunca subito commota columba,
Cui domus et dulces latebroso in pumice nidi,
215 Fertur in arva volans, plausumque exterrita pennis
Dat tecto ingentem: mox aëre lapsa quieto
Radit iter liquidum, celeres neque commovet alas.
Sic Mnestheus, sic ipsa fuga secat ultima Pristis

193. Ionio mari] V. sup. iii. 192. et seqq.-Malee in extrema Laconia promontorium circumvecti sunt, cum ex Creta solvissent.-Vetus adagium; Maleam navigans, eorum quæ domi obliviscere.

194. Non jam prima peto] Comparari

solet Homeri locus II. '. 402. ubi Antilochus equos suos increpat.

199. Solum] Serv. Solum est, unicuique rei quod subjacet, quicquid aliquid sustinet; unde navis solum est mare, aër avium, &c.

Æquora: sic illam fert impetus ipse volantem.
220 Et primum in scopulo luctantem deserit alto
Sergestum, brevibusque vadis, frustraque vocantem
Auxilia, et fractis discentem currere remis.

Inde Gyan, ipsamque ingenti mole Chimæram
Consequitur. Cedit: quoniam spoliata magistro est.
225 Solus jamque ipso superest in fine Cloanthus :
Quem petit, et summis adnixus viribus urguet.
Tum vero ingeminat clamor, cunctique sequenteni
Instigant studiis, resonatque fragoribus æther.
Hi proprium decus et partum, indignantur, honorem
230 Ni teneant; vitamque volunt pro laude pacisci.
Hos successus alit: possunt, quia posse videntur.
Et fors æquatis cepissent præmia rostris :
Ni, palmas ponto tendens utrasque, Cloanthus
Fudissetque preces, divosque in vota vocasset:

235 Di, quibus imperium est pelagi, quorum æquora curro
"Vobis lætus ego hoc candentem in littore taurum
• Constituam ante aras, voti reus extaque salsos
'Porriciam in fluctus, et vina liquentia fundam.'
Dixit: eumque imis sub fluctibus audiit omnis
240 Nereïdum Phorcique chorus, Panopeaque virgo:
Et pater ipse manu magna Portunus euntem
Impulit. Illa Noto citius volucrique sagitta
Ad terram fugit, et portu se condidit alto.
Tum satus Anchisa, cunctis ex more vocatis,
245 Victorem magna præconis voce Cloanthum
Declarat, viridique advelat tempora lauro :
Muneraque in naves ternos optare juvencos,
Vinaque, et argenti magnum dat ferre talentum.
Ipsis præcipuos ductoribus addit honores:

250 Victori chlamydem auratam, quam plurima circum Purpura mæandro duplici Melibœa cucurrit:

227. Tum vero] Il. '. 766.—"Ia xor d ἐπὶ πάντες ̓Αχαιοί Νίκης ἱεμένῳ, μάλα δὲ σπεύδοντι κέλευον. ̓Αλλ' ὅτε δὴ πύματον τέλεον δρόμον, αὐτίκ' Οδυσσεύς Εὔχετ' ̓Αθη ναίη γλαυκώπιδι ὃν κατὰ θυμόν· Κλῦθι θεὰ, ἀγαθή μοι ἐπίῤῥοθος ἐλθὲ ποδοῖιν. "Ως ἔφατ' εὐχόμενος· τοῦ δ ̓ ἔκλυς Παλλὰς ̓Αθήνη.

237. Voti reus] Macrob. iii. 2. Hæc vox propria sacrorum est, ut reus vocetur, qui suscepto voto se numinibus obligat; damnatus autem, qui promissa non solvit.-v. Ecl. v. 80.

238. Porriciam] Macrob. iii. 2. Ex disciplina aruspicum et ex præcepto pontificum verbum hoc sollemne sacrificantibus est: sicut Veranius ex primo libro Pictoris ita dissertationem hujus verbi

exsecutus est, Exta porriciunto, diis danto in altaria aramve focumve, eove quo exta dari debebunt. Porricere ergo (non projicere) proprium sacrificii verbum est, et nunc pro ara et foco mare accipiendum est, cum sacrificium diis maris dicatur.-Adeo poetæ huic familiaris est verborum proprietas.

241. Portunus] Ita Inûs filium Romani appellarunt, qui Græcis est Palamon et Melicerta.

251. Purpura-Melibaa] Lucret. Jam tibi barbaricæ vestes, Melibeaque fulgens Purpura, Thessalico concharum tincta colore,—

Melibaa, urbs Thessaliæ, v. ad iii. 401.Ad insulam tamen Melibeam,

Intextusque puer frondosa regius Ida
Veloces jaculo cervos, cursuque fatigat
Acer, anhelanti similis, quem præpes ab Ida
255 Sublimem pedibus rapuit Jovis armiger uncis.
Longævi palmas nequicquam ad sidera tendunt
Custodes: sævitque canum latratus in auras.
At, qui deinde locum tenuit virtute secundum,
Lævibus huic hamis consertam auroque trilicem
260 Loricam, quam Demoleo detraxerat ipse

Victor apud rapidum Simoënta sub Ilio alto,
Donat habere viro, decus et tutamen in armis.
Vix illam famuli Phegeus Sagarisque ferebant
Multiplicem, connixi humeris. Indutus at olim
265 Demoleos cursu palantes Troas agebat.
Tertia dona facit geminos ex ære lebetas;
Cymbiaque argento perfecta, atque aspera signis.
Jamque adeo donati omnes, opibusque superbi,
Puniceis ibant evincti tempora tæniis:
270 Quum sævo e scopulo multa vix arte revolsus,
Amissis remis, atque ordine debilis uno,
Irrisam sine honore ratem Sergestus agebat.
Qualis sæpe viæ deprensus in aggere serpens,
Ærea quem obliquum rota transiit; aut gravis ictu
275 Seminecem liquit saxo lacerumque viator,
Nequidquam longos fugiens dat corpore tortus;
Parte ferox, ardensque oculis, et sibila colla
Arduus attollens; pars volnere clauda retentat
Nexantem nodis, seque in sua membra plicantem.
280 Tali remigio navis se tarda movebat:

Vela facit tamen, et velis subit ostia plenis.
Sergestum Æneas promisso munere donat,
Servatam ob navem lætus, sociosque reductos.
Olli serva datur, operum haud ignara Minervæ,
285 Cressa genus Pholoë, geminique sub ubere nati.

in Orontis (Syriæ fl.) ostiis sitam, purpuræ hujus laudem alii referunt; quoniam scilicet littus illud muricum frequentia notum. v. Voss. ad Melam ii. 3. Maandro] Strabo: 'O Maiavèges,-oxoλιὸς ὢν εἰς ὑπερβολήν· ὥστε ἐξ ἐκείνου τὰς σκολιότητας ἁπάσας μαιάνδρους καλεῖσθαι.

252. Puer-regius] Ganymedes. v. Hymn. in Ven. 203. et seqq.

259. Lævibus huic] II. '. 560. Arw οἱ θώρηκα, τὸν ̓Αστεροπαῖον ἀπηύρων, Χαλ κιον, ᾧ πέρι χεῦμα φαεινοῦ κασσιτέροιο Αμφιδιδίνηται πολέος δέ οἱ ἄξιος ἔσται.

262. Tutamen in armis] Homericum expressit,-Δηΐων ἀνδρῶν ἀλεώρην. 11. 6.

533.

267. Cymbium, poculi genus, vid. Athenæi Δειπν. xi. 9.

273. Qualis sæpe] Lucret. iii. 657. Quinetiam tibi si lingua vibrante minantis Serpentis caudam procero corpore, utrinque Sit libitum in multas parteis discindere ferro; Omnia jam seorsum cernes amcisa recenti Volnere tortari, et terram conspergere tabo, Ipsam seque retro partem petere ore priorem, Volneris ardenti ut morsu premat icta dolore.

284. Olli serva datur] Il. '. 263. -Αγλα άεθλα Θῆκε, γυναῖκα ἄγεσθαι, ἀμύμονα, ἔργ ̓ εἰδυῖαν

Hoc pius Æneas misso certamine tendit
Gramineum in campum, quem collibus undique curvis
Cingebant silvæ: mediaque in valle theatri
Circus erat, quo se multis cum millibus heros
290 Consessu medium tulit, exstructoque resedit.
Hic, qui forte velint rapido contendere cursu,
Invitat pretiis animos, et præmia ponit.
Undique conveniunt Teucri, mixtique Sicani,
Nisus et Euryalus primi.

295 Euryalus forma insignis, viridique juventa:
Nisus amore pio pueri. Quos deinde secutus
Regius egregia Priami de stirpe Diores.

Hunc Salius, simul et Patron: quorum alter Acarnan,
Alter ab Arcadio Tegeææ sanguine gentis.
300 Tum duo Trinacrii juvenes, Helymus Panopesque,
Adsueti silvis, comites senioris Acesta;

Multi præterea, quos fama obscura recondit.
Eneas quibus in mediis sic deinde locutus:

Accipite hæc animis, lætasque advertite mentes. 305 Nemo ex hoc numero mihi non donatus abibit. ' Gnossia bina dabo lævato lucida ferro

310

'Spicula, cælatamque argento ferre bipennem.
'Omnibus hic erit unus honos. Tres præmia primi
Accipient, flavaque caput nectentur oliva.
'Primus equum phaleris insignem victor habeto :
Alter Amazoniam pharetram, plenamque sagittis
'Threïciis, lato quam circumplectitur auro

Balteus, et tereti subnectit fibula gemma,

Tertius Argolica hac galea contentus abito.'
315 Hæc ubi dicta, locum capiunt, signoque repente
Corripiunt spatia audito, limenque relinquunt,
Effusi nimbo similes: simul ultima signant.

Primus abit, longeque ante omnia corpora Nisus
Emicat, et ventis et fulminis ocior alis.

320 Proxumus huic, longo sed proxumus intervallo,
Insequitur Salius: spatio post deinde relicto
Tertius Euryalus.

Euryalumque Helymus sequitur: quo deinde sub ipso
Ecce volat, calcemque terit jam calce Diores,

291. Totum hoc cursus certamen ex Homero adumbratum, 11. '. 740. Пnλείδης δ' αἶψ' ἄλλα τίθει ταχυτῆτος ἄιθλα

x. T. λ. Στη δ ̓ ὀρθὸς, καὶ μῦθον ἐν ̓Αρ γείοισιν ἔειπεν· Ὄρνυσθ', οἳ καὶ τούτου αέθλου πειρήσεσθε. Ως ἔφατ' ὤρνυτο δ' αὐτίκ Οιλῆος ταχὺς Αἴας, ̓Αν δ' Οδυσεύς πολύμης σις, ἔπειτα δὲ Νέστορος υἱὸς ̓Αντίλοχος, ὁ γὰρ αὖτε νέους ποσὶ πάντας ἐνίκα. Στὰν δὲ

μεταστοιχεί σήμηνε δὲ τέρματ' Αχιλλεύς" Τοῖσι δ ̓ ἀπὸ νύσσης τέτατο δρόμος· ὦκα δ' ἔπειτα Εκφερ' Οιλιάδης· ἐπὶ δ' ώρνυτο διος Ὀδυσσεύς

302. Multi præterea] Ennius: Multei aliei adventant, paupertas quorum obscurat Nomina

324. Calcemque terit] II. '. 763. ὡς Ὀδυσεὺς θέεν ἐγγύθεν αὐτὰρ ἔπια