Qui Nomentum urbem, qui Rosea rura Velini, Qui Tetricæ horrentis rupes, montemque Severum, Casperiamque colunt, Forulosque, et flumen Himellæ ; 715 Qui Thybrim Fabarimque bibunt, quos frigida misit Nursia, et Hortinæ classes, populique Latini; Quosque secans infaustum interluit Allia nomen : Quam multi Libyco volvuntur marmore fluctus, Sævus ubi Orion hibernis conditur undis; 720 Vel quum sole novo densæ torrentur aristæ, Aut Hermi campo, aut Lyciæ flaventibus arvis. Scuta sonant, pulsuque pedum conterrita tellus. Hinc Agamemnonius, Trojani nominis hostis, Curru jungit Halesus equos, Turnoque feroces 725 Mille rapit populos: vertunt felicia Baccho Massica qui rastris; et quos de collibus altis Aurunci misere patres, Sidicinaque juxta Equora; quique Cales linquunt; amnisque vadosi Accola Volturni, pariterque Saticulus asper, 730 Oscorumque manus. Teretes sunt aclydes illis Tela: sed hæc lento mos est aptare flagello. Lævas cætra tegit; falcati comminus enses. Nec tu carminibus nostris indictus abibis, bale, quem generasse Telon Sebethide nympha 735 Fertur, Teleboûm Capreas quum regna teneret Jam senior: patriis sed non et filius arvis Contentus, late jam tum ditione premebat Sarrastes populos, et quæ rigat æquora Sarnus, Quique Rufras Batulumque tenent atque arva Celennæ, 740 Et quos maliferæ despectant moenia Abellæ : Teutonico ritu soliti torquere cateias ; Tegmina quîs capitum raptus de subere cortex ; 712. Rosea campos (ad lac. Velinum) Cæsar Vopiscus dixit Italiæ esse sumen, in quo relicta pertica postridie non appareret propter herbam. Cf. Varr. R. R. i. 7. 715. Thybrim] Scilicet qua patet inter Narem et Anienem.-De Nursia, Horta, &c. cf. Cluver. Ital. Antiq.-Populi Latini sunt fortasse coloniæ Latinæ in agrum Sabinum deductæ.-Allia, exiguum flumen, in Tiberim defluens; Romanorum clade a Gallis duce Brenno accepta satis notum. 724. Halesus adducit populos e Campania, quæ prisca Auruncorum et Oscorum sedes fuit. (v. not. ad h. lib. extr.) —Agamemnonius unde dicitur, non li quet. 735. Teleboa e Tapho insula, (ex Echinadibus una,) in Capreas trajecisse dicuntur.-Sebethus fl. prope Neapolim. 740. Abella, opp. Campaniæ; notæ sunt nuces Avellanæ. 741. Cateia, longius hastæ genus: vox Celtica esse dicitur. 747. quicula gens, Equi. 750 Armati terram exercent, semperque recentes Quin et Marrubia venit de gente sacerdos, Sed non Dardaniæ medicari cuspidis ictum Ibat et Hippolyti proles pulcherrima bello 765 Namque ferunt fama Hippolytum, postquam arte noverca 770 Tum Pater omnipotens, aliquem indignatus ab umbris Fulmine Phobigenam Stygias detrusit in undas. 750. Marrubia gens sunt Marsi, quorum urbs Marrubia, et Fucinus lacus, inter Apenninorum juga.-Anguitia Circes soror erat habita. 754. Manu] Plin. vii. 2. Crates in Hellesponto genus hominum fuisse tradit, quos Οφιογενείς vocat, serpentium ictus contactu levare solitos et manu imposita venena extrahere corpori. 756. Sed non] Hom. Il. β'. 858. Μυσῶν δὲ Χρόμις ἦρχε, καὶ Ἔννομος οἰωνιστής ̓Αλλ ̓ οὐκ οἰωνοῖσιν ἐρύσσατο κῆρα μέλαιναν, ̓Αλλ' ἰδάμη ὑπὸ χερσὶ ποδώκεος Αἰακίδας. 764. Littora, scil. lacus Aricini.Placabilis] opp. ταῖς τῆς Ταυροπόλου θεὰς θυσίαις βροτοκτόνοις. Strabo v. ̓Αρίκια ἐστὶ πόλις ἐπὶ τῇ ὁδῷ τῇ Αππίατὸ δ' ̓Αρτεμίσιον ὃ καλοῦσι νέ μος, ἐκ τοῦ ἐν ἀριστερᾷ μέρους τῆς ὁδοῦ τῆς ἐξ ̓Αρικίας ἀναβαίνουσιν εἰς τὸ τῆς ̓Αρικίνης δε ρόν· λέγουσι δ' εἶναι ἀφιδρύματα τῆς Ταυρο- 765. Noverce, Phædræ. Cf. Eurip. 773. Phabigenam, (Pind. Pyth. iii.) τέκτον ἀνωδυνίας ἅμερον γυιαρκέος Ασκλα πιὸν ἥρωα, παντοδαπᾶν ἀλκτῆρα νούσων. ἀλλὰ κέρδει καὶ σοφία δέδεται· ἔτραπεν κάτ κεῖνον ἀγάνορι μισθῷ χρυσὸς ἐν χερσὶν φασ νεὶς, ἄνδρ ̓ ἐκ θανάτου κομίσαι, ἤδη ἁλωκότα. χερσὶ δ ̓ ἄρα Κρονίων ρίψαις δι' ἀμφοῖν ἀμπνοὰν στέρνων καθέλεν ὠκέως· αἴθων δὲ κε ραυνὸς ἐνέσκηψε μόρον. Cornipedes arcentur equi; quod littore currum Ipse inter primos præstanti corpore Turnus 790 Auro insignibat, jam sætis obsita, jam bos, Qui saltus, Tiberine, tuos, sacrumque Numici Qua Saturæ jacet atra palus, gelidusque per imas Hos super advenit Volsca de gente Camilla, 799. Anxurus] Plin. iii. 5. Tarracina oppidum, lingua Volscorum Anxur dictum.-Ad iii. inde lapidem Feronia lucus; fuit ea ex Diis Latii Indigetibus.— Saturæ palus circa Ufentem fl. ubi nunc paludes Pomptinæ. 808. Illa vel] Ita de Erichthonii equabus Hom. ll. v. 226. Αἱ δ' ὅτε μὲν σκιρτῷεν ἐπὶ ζείδωρον ἄρουραν, "Ακρον ἐπ' ἀνθερί κων καρπὸν θέον, οὐδὲ κατέκλων· ̓Αλλ' ὅτε δὴ σκιρτῷεν ἐπ ̓ εὐρέα νῶτα θαλάσσης, Ακρον ἐπὶ ῥηγμῖνος ἁλὸς πολιοῖο θέεσκον. Cf. Apollon. i. 182. ubi de Euphemo, Κεῖνος ἀνὴρ καὶ πόντου ἐπὶ γλαυκοῖο θέεσκεν Οἴδματος, οὐδὲ θεοὺς βάπτε πόδας, ἀλλ' ὅσον ἄκροις ίχνεσι τεγγόμενος διερῇ πεφόρητο και λεύθῳ. 278 ENEIDOS LIBER VII. Illam omnis tectis agrisque effusa juventus 815 Velet honos leves humeros; ut fibula crinem 812. Illam omnis] Simplicius Homerus, Od. β'. 13. Θεσπεσίην δ' ἄρα τῷγε χάριν κατέχευεν ̓Αθήνη· Τὸν δ ̓ ἄρα πάντες λαοὶ ἐπερχόμενον θηεῦντο. 817. Myrtum] V. Geo. ii. 447. Æn. iii. 23. Jam vero locus est admonendi, novum fabularum ordinem in his sex posterioribus Æneïdos libris exoriri, eumque ex variorum Italiæ populorum (Aboriginum maxime Latii) historiis et relligionibus petitum. Porro de his Aboriginibus tenendum est, pertinere eos omnino ad stirpem Ausoniam ; quæ (post Umbros et Siculos, antiquissimos veteris Italiæ incolas) sedem late per hanc mediam Italiam non uno nomine habuit. li nimirum Ausones, qui, post Umbros et Siculos, circa Tiberis ostium orientem versus consederant, ipso Aboriginum nomine (qualicunque de causa) designari solent: iidem posthæc Latini dicti. Qui autem Campaniam finitimasque ei regiones obtinuerant, illi sunm Ausonum nomen servavere: iidem tamen dicti etiam Opici, Opsci, vel Osci; (v. ad Æn. i. 532.) unde et Linguæ Oscæ nomen mansit. Fuerunt etiam ex eadem familia patres Aurunci. Alia denique pars Ausonum in Sabinos abiit, qui pro vetustissimis ejus stirpis habebantur, et in ea loca successerant, unde Umbri expulsi fuerant. Ad Sabinos autem originem referebant Picentes, Peligni, Murrucini, Vestini, Marsi, Equi, Hernici, Samnites. A Samnitibus orti sunt Frentani, Hirpini, Lucani, et ab his Brutti. A Samnitibus etiam Campani, qui cum Etruscis in priscas Ausonum et Auruncorum sedes descenderant. (De Etruscis autem v. ad Æn. viii. 479.) Ab ista itaque communi Ausonum stirpe ortum duxere tot nomiuibus diversi Italiæ populi; permixti quidem illi passim cum Pelasgis (v. ad Æn. viii. 600.) alibi cum Siculorum et Umbrorum relliquiis, forte etiam cum Gallis, Liguribus, Illyricis: Ausoniæ tamen originis vestigia manserunt ubique non obscura. Quod vero ad remotiorem ipsorum Ausonum originem spectat, alii eam ad Celtas, alii ad Ligures et Iberos retulerunt. v. Dionys. i. 10. Delibata hæc sunt ex iis, quæ Cl. Heynius in Exc. iv. ad h. librum cum singulari quadam eruditionis copia disputavit. P. VIRGILII MARONIS ENEIDOS LIBER VIII. UT belli signum Laurenti Turnus ab arce Mittitur et magni Venulus Diomedis ad urbem, Edoceat, multasque viro se adjungere gentes Talia per Latium: quæ Laomedontius heros Nox erat; et terras animalia fessa per omnes 2. Rauco] Lucret. ii. 619.—Raucisonoque minantur cornua cantu. 9. Diomedis urbem] V. Æn. xi. 246. 19, 20.] V. Æn. iv. 532. et 285. 22. Sicut aqua] Apollon. iii. 755. Πυκνὰ δὲ οἱ κραδίη στηθέων ἔντοσθεν ἔθυεν, Ηελίου ως τίς τε δόμοις ἐνπάλλεται αἴγλη Cf. II. . 16. et Lucret. iv. 212. |