Conserimus; multos Danaum demittimus Orco. Diffugiunt alii ad navis, et litora cursu 400 405 398. Dimittimus Medic. c. ceteris fere omnibus. conf. Heins. etiam Goth. duo, at tertius committimus. demisimus Leid. ut IX, 527. Ex "Aïdı πpoïafe. — 399. defugiunt Sprot. et Menag.401. Scandere Moret., bene, nisi conduntur sequeretur. vid. Burm. — 402. quicquam Wall. quamquam Bigot. quenquam confidere ed. Ven. - 403. sparsis tres cum ed. Ven. parsis et a m. sec. sparsis Goth. tert. virgo P. sparsis Wall. a m. sec. — 405. 406. Iidem versus in Ciri 402. 403 occurrunt. Versus 406 Lumina nam t. pro Virgilii epica gravitate paullo lenior nimisque ingeniosus videri potest. Jac. Bryant V. C. eum sublatum esse volebat ; revocatus tamen mox ea ratione, quod auctor Ciris eum versum jam legere debuit, quia illum ex Virgilio transtulit. jam t. Bigot. geminas Moret. sec. — 408. jecit Ven. et Parrhas. cum Goth. tert. vid. Burm. medium mittit Witt. periturus Heins. post Pierium e melioribus. Vulgo moriturus, sollenni permutatione. v. Burm. 409. concurrimus alter Hamb. rare voluisse, eam captivam vi abductam fuisse. Rem disertius expositam rejeci in Excursum X* ad v. 403. Tenendum autem est, eam ad templum Minervæ confugisse, supplicem deæ factam, ineTEúovoav. arcebant, antique, continebant coercebant, pyov. Versus 405 præclarus est: at 406 Lumina, nam t. Ovidiano lusui propior est; Ovidius tamen castior nunc ipso Virgilio, Met. XIII, 410. 411 tractata comis antistita Phoebi Non profecturas tendebat ad æthera palmas. At Maroni præiverat Eurip. Androm. 573. 4. 5. χειρὶ δ ̓ οὐκ ἐξεστί Moetc.-409. Densis armis, vel ipsì Hic primum ex alto delubri culmine telis 410 415 411. Obruimur nostrorum idem. 412. horrore Witt., ut sup. 301; idem tubarum a m. pr., ut et alibi. 414. vadunt ed. Ven., vide sup. 359. 415. Dolopumve scripti et edd. multi. 416. diversi magno Macrob. VI, 2, sed vulgatam idem alibi et Lutat. ad Statium agnoscunt. vid. Burmann. adverso rupti Witt. quondam rupte ceu alter Hamburg. - 417. confugiunt Goth. tert. a m. sec. forte cum fuisset confugunt. Zephyrique Rottend. sec. notus Eois pr. Hamburg. 418. aquis Ge. Fabric. emendare volebat; et sic in uno Leid. superscriptum. Male v. Not. strident aliquot; sed stridunt etiam Probus agnoscit densis ordinibus, denso agmine, vel irruimus in hostium densum agmen. cf. v. 383. 410. Delubrum int. Minervæ, ex quo Cassandra erat abducta. cf. v. 425. Erat autem illud in acropoli; ad hanc igitur jam pervenerat Eneas, mediam per urbem v. 359.412. Quod arma, quæ induerant, Græca erant, et cristæ Græcæ.413. Gemitu, h. e. dolore, atque ira ereptæ virginis, propter, Cassandram sibi a Corobo ceterisque ereptam, invadunt undique, collecti, Ajax est idem ille, qui Cassandram abduxerat, Oilei f. Mox gemini Atridæ, dioooi 'Arpeîdai ap. Eurip. Dolopes v. sup. II, 7. 417-419. Ad Homeri ductum Iliad., 4-7 et Ennii ex Annal. XVII ap. Macrob. VI, 2, sed multo ornatius et variate; porro Homerica cum arte, in comparationibus ei sollenni, effectum rei attexuit stridunt silvæ etc. Eurus lætus Eois equis, ad ornatum spectat. equi, ut iπ, Homerico usu, pro curru. Bigis vecti venti apud poetas et sculptores. Nec Ζέφυρον ἱππεύσαντα Eurip. Phoeniss. 220 et Eurum equitantem Siculas per undas Horat. IV Carm. 4, 44 aliter accipere debebant quam de curru invectis. Commune enim hoc omnibus diis, quoniam prisco illo tempore, quo religiosæ hæ notiones primum in hominum animos venerunt, bigis vecti reges vel quadrigis, nunquam equis insidentes, conspiciebantur. Itaque nemo vidit equitantem Jovem et sic porro. Vana adeo Spencii ad h. 1. subtilitas. lætus autem, ut superbus, gestiens, ayaquevOS. pro tenui, vectus. cf. I, 690. 276 et sæpe. Ceterum Virgilium plures expresserunt cf. Columna ad Ennium p. 114; adde inf. X, 356 sqq. IV, 440 sqq. Valer. Fl. 1,610 Spumeus atque imo Nereus ciet æquora fundo. 420 425 ap. Heins. 419. ponto Menag. sec. 420. obscuram Menag. sec. per umbras pr. Hamb. sub umbram aliquot Pieriani, et Leid. — 421. Fundimus Gud. a m. pr. et quinque Heins. cum binis Burm., quibus adde duo Goth. totumque a. urbem Longob. Pierii. agitamus in urbe sec. Hamb. 422. apparent primi: alii distinguunt ap. Pier. et apparent primo aliquot codd. ap. Heins. clipei primos Goth. pr. -424. Illic ed. Ven. illicet fere in libris scriptum; sed v. Pier. illico Goth. alt. irruimur Parrhas. — 425. Peneleo Dorvill. a m. sec. Vide sup. 392. In Homero est Πηνέλεως, sed et Πηνέλεος occurrit. Rhipeus, Ριπεὺς, non Ripheus, vidimus 394. 339. Pelenei Sprot. — 416. procubuit Caris. lib. I Inst. Grammat. et Macrob. IV, Sat. III, cum Dorvill. a m. sec. - 428. visum est aliquot Burm., quem v. ad Lucan. II, 5. - 429. Confossi Vratisl. a deest Montalb., qui et a m. sec. confisi. - sq. Nereo h. 1. tridens tribuitur, quod notandum. Spumeus h. 1. spuma maris adspersus, spumosus. sævit tridenti, eleganter, ut alias flagris, verbere, infert tridentem mari, ad impellendum illud et fluctus excitandos. 420-423. Illi etiam, v. sup. 370, 383 sqq. mentita tela, falsa arma, quæ nos Græcos esse mentiebantur, ut Serv. Mox 423 signant h. 1. agnoscunt. Sic notare etiam vulgari sermone, et σημειοῦσα θαι, τεκμαίρεσθαι. Porro ora sono discordia, ad poeticæ orationis genium pro, observant discordiam et discrepantiam sermonis; quippe qui Trojani essent. 424-430. Divæ a. ad aram, non tam in ipso templo Minervæ sup. 403, e quo abstracta illa erat, quam potius ante templum in προνάῳ vel in περιβόλῳ, ut et ex pressum vides in Tab. Iliaca n. 104. cf. Excurs. X. Peneleus hic alius esse debet, quam Homericus Bootorum dux: nam is ab Eurypylo erat occisus, Telephi filio: Pausan. IX, 5 f. Dictys IV, 17. (Eurypylum Antenoris filium memorat Pomponius ad h. 1.; non video quo auctore et est is alienus ab h. 1.) cadit et Rhipeus, justissimus unus omnium et servantissimus œqui, qui adeo cadere non debuisset, communi hominum judicio, sed diis aliter visum, de caussis et rationibus, quæ nos homines latent. Copiose de h. 1. agit Burm. Laudant etiam Homericum Odyss. Labentem pietas nec Apollinis infula texit. 430 435 ab sociis Exc. Burm. Pantheu Wall. Phantu Goth. alt. v. sup. 319. — 430. neque A. Gud. c. binis aliis. - 432. nostro Vratisl. in hoc casu nostro Goth., non infelici lapsu. 433. manus pro vices pr. Hamb. si fata dedissent Leid. tert. tulissènț Bigot. et Zulich. pro var. lect., quod verum putat Burm., quoniam proprie ita dici solet. Ita vero quid facias sup. v. 54 si fata deum, si mens non læva fuisset. — 434. mea pro manu Sprot. 435. Yphitus, Iphytus, Ephitus, Hyphitus, Iphicus, in libb. - 436. Pelia et v. Barth. codex ad Stat. XI Theb. 310. et abest etiam a Parrhas.; Burm. conj. Pelias ex vulnere t. V. Ulixi Heins. e libris potioribus, ut et expressum ap. Gell. IX, 12. vulgo Ulyssi. alii Ulixis, Ulixei, v. Heins. Versus 435 et 436 Quintil. Inst. IX, 3, 35 laudat, ut exemplum regressionis. — 437. vo α, 234 Νῦν δ' ἑτέρως ἐβάλοντο θεού κακὰ μητιόωντες. 431-434. Quanto cum affectu, egregia orationis inflexione, se incolumem abiisse narrat! cf. Senecæ Troad. 28 sqq. Potest dubitari, Iliaci cineres et flamma extrema meorum sintne de rogo, an de incendio urbis accipienda. Iliaci cineres, ex loquendi usu ad Ilium in cineres versum ducunt: tum: et vos, o mei, quibus incendium urbis pro rogo fuit. in occasu vestro, sup. I, 238 occasum Troja tristisque ruinas. Est tamen usui magis consentaneum, flammam extremam meorum de rogo et funere, seu morte, accipere; Est quoque sollenne, jurare et obtestari per cineres, rogum, flammam carissimorum. Testatur igitur funus patriæ et funera suorum. Argutius enim quam par est foret, jungere : cineres et flamma meorum, epitheto adjecto Iliaci, quia Trojani erant aut cum Troja occubuerant. vices fortunæ, casus, et quidem h. 1. pugnæ: quæ, ut vidimus, modo secunda, modo adversa fuerat. Recte adeo Servius omnino per pugnas interpretatur, manu meruisse pugna, virtute strage, quam inter hostes edebat. Ita Serv. id est fortiter dimicasse; hi enim merentur occidi. Centies autem manus pro pugna. Pompon. « meruisse, dimicasse; idem est merere, pugnare, dimicare. » Respexit scil. stipendia. Junxere alii manu ut caderem. Ita erit interpungendum vitavisse vices; Danaum et, ut caderem, meruisse, manu. si fata f. cf. sup. 54.436. Gell. IX, laudato loco: quum diceret vulnus, non quod accepisset Ulyxes, sed quod dedisset. Sunt autem hic Iphitus et Pelias diversi ab iis, quos Homerus memorat. Jung. Iphitus et Pelias vocati. Hic vero ingentem pugnam, ceu cetera nusquam Sic Martem indomitum, Danaosque ad tecta ruentis 440 cari Heins. conjiciebat, ut sit pro vocamur. Interpungebat adeo plene post Ulixi. Heumannus, probante Burmanno, distinguebat: Divellimur inde, I. et P. mecum ( quorum Ulyssi) Protinus ad sedes P. c. vocati. Possit sententia usque ad Cernimus continuari, ut sit : Ulixi, Protinus vocati, Hic vero - Cernimus. Sed neutro opus. Jungenda sunt: divellimur inde; Iphitus et Pelias mecum (sc. divelluntur a ceteris), clamore vocati protinus, alio hinc, ad sedes Priami. Dum alii discurrunt, hi tres ad arcem pergunt. - 440. Hic M. tres Heins. cum Zulich. a m. sec. Male puto. ad bella Exc. Cortiana Saxii. que non male abest a Goth. tert. -441. alta Hamburg. pr. Bigot. et Zulich. Parrhasius in marg. scripserat atra (f. pro arta, ut in Silio mox laudando nonnulli legunt ), perperam ; sed et, atra superscripto, acta fragm. Vatic. Testudo proprie agi dicitur, etiam cum scutorum est. Eadem varietas ap. Silium I, 365 condensis actæ testudinis armis. 443. ac tela Med. Gud. cum aliis apud Heins. et Pier.; it. Goth. pr., quod pravum est. Etiam in Servianis occurrit cum altera lectione. ad tecta nonnulli Pieriani, cum fragm. Vatic. superscripto tecta. que abest post clipeos in tert. Moret. clipeisque Hugen.; unde Heins. conj. clipeisque ad tela sinistras P. o. — 444. pressant duo, et pensant alter Menag., solita aberratione. dextris f. prensant tres ap. Burm. 438-558. Sequitur narratio de pugna in Pergamo acropoli ad Priami domum facta, domus expugnatione et Priami cæde. Ceu nulla prius lamenta, nec atri Manassent imbres Statius III Theb. 122, monente Burmanno. 441. Haud facile est speciem locorum assequi, qualem poetam apud animum suum finxerit. Puta ad ipsum ædium Priami aditum fuisse, e more veterum, turrim eductam, quam 460 nominat, inque ea ipsam portam, qua intraretur domus ; turris hæc oppugnatur, et a Trojanis desuper propugnatur. Aditum appellat nunc limen. Acta testudine scutorum haud dubie; ovaciou. nimis συνασπισμῷ. enim alienæ forent ab illa ætate machinæ bellicæ. Præiverant antiquiores poetæ Græci, ut colligas ex Quinto Cal. XI, 357 sqq., ubi simili modo oppugnantur monia Troja (cf. mox 443. 444). Mox hærent, in prosa, admotæ sunt. 442. Postesque sub ipsos Nituntur gradibus. Cum scale memoratæ sint: gradus vix alii esse possunt quam scalarum; per quos nituntur, enituntur, postes sub ipsos, simpliciter, in foribus ædium. Fastigia pro ipso tecto dicta esse possunt; aut pro turris summa parte. ita ἐπάλξεις ut murorum, sic turrium, sunt; alioqui erant fastigia, in templis et Palatiis in fronte ædium. Voluit poeta cumulare uno in loco plures pugnæ species. objiciunt sinistris clipeos ad tela protecti', |