Talia jactabam, et furiata mente ferebar;

Quum mihi se, non ante oculis tam clara, videndam
Obtulit, et pura per noctem in luce refulsit
Alma parens, confessa deam, qualisque videri
Calicolis, et quanta solet; dextraque prehensum
Continuit, roseoque hæc insuper addidit ore :
Nate, quis indomitas tantus dolor excitat iras?
Quid furis? aut quonam nostri tibi cura recessit?
Non prius adspicies, ubi fessum ætate parentem
Liqueris Anchisen? superet conjunxne Creüsa,
Ascaniusque puer? quos omnis undique Graiæ
Circum errant acies, et, ni mea cura resistat,

590

595

fingere cum Burmanno : ultrici flamma, non tamen, ut illam in incendium mittat,
sed ut satiet, placet cineres, manes suorum, flamma et rogo ac morte Helenæ.
Sed totus locus desiderat curas secundas poetæ : servasse Goth. sec. ——
588. fere-
bam unus Burm. loquebar MS. in Serv. Dan. - 589. Tum mihi sex Burm. cum
Goth. pr. ante oculos Medic. sec. Hamb. et Sprot. tum mihi ante oculos sese Wal-
lian. ante oculos t. c. videnda Franc..
590. et clara Bigot: et glossematis loco Re-
gius: in nocte refulsit Zulich. a m. pr. - 592. dextramque Medic., ut græcisset Maro,
addit Heins.; potius ex solito librarii lapsu. 594. quid Oudart. quis indomitus
tantas Menag. sec. et Exc. Burm. tantus furor ante Pierium legebatur. — 595.
vestri Goth. pr. - 596. aspicias Leid. unus: ibi Medic. a pr. m. -597. Anchisem
plurimi: super est multi ap. Pierium et Burm. conjuxque Witt. conjux superetne
Creusa; quod suavius foret, nullus habet. - 599. circuerant ed. Ven.

flammæ ultricis, h. e. flamma, sci-
licet ira ultrice, h. e. ultione : pœ-
nas merentes, ut v. 576 pœnas sce-
leratas, a merente.

588-593. Æneæ Venus appa-
ruit, non nube obducta, aut alia
forma assumta, sed specie sua
divina, fere ut in Hymno in Ve-
nerem 171 sq. Imitatio Homeri
manifesta Iliad. a, 193 sq., ubi
Minerva Achilli soli in conspec-
tum venit, eumque ab ira et impe-
tu revocat. Ad 592, 593 cf. ibidem
v. 361. Erat autem is temporis
rerumque articulus, qui deæ præ-
sentiam postularet, et quidem,
ut tanto major consiliorum auc-

Jam flammæ tulerint, inimicus et hauserit ensis.
Non tibi Tyndaridis facies invisa Lacænæ,
Culpatusve Paris; divom inclementia divom,
Has evertit opes, sternitque a culmine Trojam.
Adspice namque omnem, quæ nunc obducta tuenti
Mortalis hebetat visus tibi, et humida circum

6oo. abstulerint Bigot. inimicusque edd. ante Pierium: hauserit ignis Oudart. a pr. m. - 601. tibi invisa junge. Nolim cum viro docto jungere tibi evertit. 602. divum i divum recte probata post Pierium et alios Heinsio lectio, optimorum librorum et grammaticorum auctoritate. Vulgo edd. verum incl. d.; plerique Pieriani: sed enim incl. d. Sprot. sævum i. d. Zulich. a m. pr. unquam i. d. Bigot. 603. sternit a Leid. un. a m. pr. et Voss. 604. adducta Menag. pr. timenti Zulich. pro div. lect. 605. Mortales visus h. Wall. superscripto que: hebetet Franc. tibi limina circum Leid. unus: lumina Goth. tert. a

Caligat, nubem eripiam. Tu ne qua parentis
Jussa time, neu præceptis parere recusa.
Hic, ubi disjectas moles avolsaque saxis
Saxa vides, mixtoque undantem pulvere fumum,
Neptunus muros magnoque emota tridenti
Fundamenta quatit, totamque ab sedibus urbem
Eruit. Hic Juno Scaas sævissima portas

Prima tenet, sociumque furens a navibus agmen
Ferro adcincta vocat.

Jam summas arcis Tritonia, respice, Pallas
Insedit, nimbo effulgens et Gorgone sæva.

609.

--

606. Tu ne qua. Dubito an Maro secundis curis hæc, parum commode interposita, relicturus fuisset. 607. ne Leid. duo.. 608. Hic tibi sec. Menag. dejectas Bigot. discretas Menag. pr. disjectaque saxis Hugen. sanguine pro pulvere Zulichem. a m. pr. v. sup. 582. Pulvis est ex ruinis. 610. immota Menag. alter. remota Vratisl. cf. sup. 493. — 611.ab s. Heins. e Gud., v. eum ad III Æn. 687. Vulgo. a sedibus. — 612. socias Dorvill. : eversu sequ. 614. supplevit Dorvill. sævasque accendit ad iras. - 616. Insidet et n. Bigot. Obsedit sec. Moret., ut v. 450. Sed et Homerus élεтo Пepgáμæ äxpy. nimbo et fulgens Medic. nymbo fulgens ed. Mediol. effugiens ed. D. Heins. limbo Moret. sec. pro var. lect., ut jam olim lectum, in Servianis notatum. clypeo Zulich. a m. sec

ratur, hic et I, 16. aliena sunt; sed dicendum erat, alia Junoni tribui, quatenus religiose colitur, aut artis operibus exprimitur, alia, quatenus poeticum est numen ad res, humana vi majores, exsequendas adoptatum.

615. 616. Pallas insidet arci Pergamo, ut apud Homerum Apollo Iliad., 460, sed ibi ad tuendum, h. 1. ad evertendum, saltem tanquam victrix acropoli occupata. nimbo effulgens et Gorgone sæva; ægide. Si utrumque eodem modo dictum est, ut illa fulgebat, ut ægide, ita nimbo, nimbus, qui de obscura fere vel atra nube dicitur, h. 1. de candida et lucida nube accipiendus erit, quod alibi non facile occurrit; nisi unum locum inf. IX, 110, 111 huc trahas: Hic

Ipse pater Danais animos viresque secundas
Sufficit; ipse deos in Dardana suscitat arma.
Eripe, nate, fugam, finemque impone labori.
Nusquam abero, et tutum patrio te limine sistam.
Dixerat ; et spissis noctis se condidit umbris.
Adparent diræ facies, inimicaque Trojæ
Numina magna deum.

Tum vero omne mihi visum considere in ignis
Ilium, et ex imo verti Neptunia Troja;
Ac veluti, summis antiquam in montibus ornum

620

625

F. Insedit nimbo, eff. et G. Gorgona Franc. 617. vires animosque Wall. 619. excipe nate Puget. fuga unus Leid.,' et sic conj. Scioppius et facile est conjicere, ut subintell. te Burm. conj. arripe nate fugam; quamquam et hujus formæ exemplum desideres; ut sit dictum pro rape, raptim cape; quem usum illustrant passim, ut ad Val. Flacc. II, 252. Probat tamen Oudendorp. Cur. sec. ad Frontin. p. 356. Jo. Schrader, acutius conj. I rape. Melius esset dicere compositum pro simplici positum, ut mos poetis, et quidem in hac ipsa voce inf. VII, 119 eripuit pro rapuit, excepit. Et similia passim alibi. Enimvero veram rationem hanc esse censeo: est eripere, h. e. rapere fugam ex his rebus, et hoc labore. Vulgare esset: eripere se fuga. 620. nunquam Exc. Voss. et Med. a m. pr., perpetua varietate. patrio tutum te lumine Wall. in limine sec. Menag. limite quatuor Burm. patris te in limine Franc.-622. facies dira Wall. — 624. visum est quatuor Burm. in igne sec. Hamb. ·625. post Troja nolim plene interpungere, ut vulgo fit: nam repetendum in seqq. ac visa est ruinam trahere, veluti ornus, quum eam etc. r. traxit. Dura tamen hæc, et curis secundis facile expectes in leniora hæc mutaturum fuisse poetam.— 626. ac veluti summis. pr. Hamburg. antiquam summis.

primum nova lux oculis affulsit,
et ingens Visus ab aurora cœlum
transcurrere nimbus. Verum efful-
gens est pro conspicua; aut efful-
get illa ægide, quia fulgentem ægi-
dem tenet, a qua relucet nimbus,
nubes obscura, qua illa cingitur;
quod sollenne est, ubi de diis ira-
tis agitur. cf. Exc. eund. XIII ad
lib. I. De nimbo capita deorum
ambiente in poeta nostro cogitare
non licet.
617. vires secundas,
ut eventus sit optatus et ex voto.
Mox possis forte, sæva Pallas Gor-
gone, jungere, h. e. sæviens, vi-
brans ægidem: sed hoc nimis ar-
gutum. Seva est Gorgo jam per se,

truculento ore.

618. In Dardana arma, adversus Trojanos pugnantes.

619. Eripe pro fugam rape, raptim capesse, accelera. v. Var. Lect. labori, pugnæ, discede ab armis. Ego te per hostes medios tutum reducam domum tuam. cf. 632.634.

622. Dum illa loquitur, Æneæ cernuntur dii occupati urbe evertenda. Grande et mirabile phantasma! - diræ facies, non, monstra, sed, dirum visum.

626-631. Similia ex Homero Iliad., 482 sq. et Apollonio IV, 1682 sq. loca laudant Macrob. V,

Quum ferro adcisam crebrisque bipennibus instant
Eruere agricolæ certatim; illa usque minatur,
Et tremefacta comam concusso vertice nutat;
Volneribus donec paullatim evicta supremum
Congemuit, traxitque jugis avolsa ruinam.
Descendo, ac ducente deo flammam inter et hostis
Expedior; dant tela locum, flammæque recedunt.

Atque, ubi jam patriæ perventum ad limina sedis
Antiquasque domos, genitor, quem tollere in altos
Optabam primum montis, primumque petebam,
Abnegat excisa vitam producere Troja,
Exsiliumque pati. Vos o, quibus integer ævi

630

635

627. abscisam duo Burm. abcisam Menag. alter. actam pro instant Codex Thuan. ap. Macrob. V Sat. 2, memoriæ lapsu. — 629. Ut t. Wall. 630. supremo pr. Hamb. 632. Discedo pr. Hamb. et ita ap. Macrob. III, 8. dea alii codd. apud Pier. Heins. et Burm. sicque duo e Goth. improbavit hoc jam Macrob. 1. c. etsi aliena admiscet de Venere dea et de deo mare. abducente vel adducente deo vel dea aliquot apud Pier. et Burm. hac d. Bigot. deo in Medic. emendatum ex dea, et est sane deo doctius: v. not.; at idem sono ingratum: descendo ducente deo. Verum ultimam poetæ manum flagitabant et illa in binis versibus: flammam, flammæque. -633. experior Schol. Horat. ad Carm. sec. Perperam. 634. Atque ubi post Pierium Heins. e melioribus. Vulgo Ast ubi. Ac ubi Leid. - 636. primos montis Sprot. 637. excissa malint Guellius et Cerda, quia excidium inde duci debuit. Sed utrumque dicitur. v. inf. ad IV, 425. abscissa alter Hamb. perducere sec. Moret.

II., Ursinus, Guellius et Cerda; sed ad occisos, non ad urbis excidium, instituta, verborumque ornatu cum h. 1. neutiquam comparanda. Ab initio deficit commoda transitus formula: Ac veluti. non enim sequitur apodosis: quæ facile expectari poterat. Nunc explendum: visa Troja verti, everti, ac ruinam trahere, veluti ornus traxit, trahit, ruinam. e v. 631. Ornatum illud Vulneribus supremum ingemuit: et traxitque jugis avulsa ruinam, plus quam duxit, fecit; et hæc pro, evellitur arbor, pro

ruit.

632.633. Descendo de arce; non

de turri; nam hoc jam factum v. 570. 588. expedior, expedio me, liberum iter habeo inter hostium tela et flammas: ut contra impedimur, obstante turba. vulgari sermone via ipsa expediri, expeditum iter, dicitur. ducente deo ex gr.

Jeds, sæpe exquisite pro dea, aut deus absolute To Seov, numen; ut bene monet Verheyck ad Anton. Lib. c. 29. dant tela locum: intactus telis et igni iter facit. cf. Æn. VI, 110, 111.

638-640. Exsilium pati, ut quyev, graviter de patria relinquenda. Negat se esse Troja discessurum. integer ævi sanguis, h.