Imagens das páginas
PDF
ePub

Progeniem sed enim Trojano a sanguine duci
Audierat, Tyrias olim quæ verteret arces;
Hinc populum, late regem, belloque superbum,
Venturum excidio Lybiæ; sic volvere Parcas.
Id metuens, veterisque memor Saturnia belli,

[ocr errors]

20

Medic. a m. pr. et pr. Moret. sinent editi quidam et Goth. tert. si qua Zulich. intendit Puget. et Parrhas. a pr. m. quæ varietas et alibi occurrit. cf. Burm. favetque tres ap. Burm. vovet conj. Heumanni. v. Not. · 19. Trojano sanguine, sine a Moret. pr. et Leid. sed v. Heins. Judicium de hoc versu obscurum Quinctiliani Inst. IX, 3, 14. ubi v. Interpp. 20. quæ everteret duo ap. Burm. alii ap. Pier. ut et alibi variatur. averterat tert. Rottend. quum verteret Puget. Schol. Cruqu. ad Horatium Epod. 5. Si hunc populum legere liceret, reprehensioni inanis repetitionis nullus locus foret. -22. Libyes ed. Ven. 23. Expressit Valer. Fl. I, 509. hoc metuens, et ne qua foret manus invida nato. Ceterum non

[ocr errors]
[merged small][ocr errors]

19- -22. Enimvero e Trojana stirpe ortum habituram esse acceperat gentem, (progeniem dixit) quæ Carthaginem aliquando esset eversura. Populum enim, ab ea gente oriturum, ad exscindendam Carthaginem in Africam copias suas esse trajecturum. Si ita exposueris, poetam forte aliqua ex parte a reprehensione inanis tautologiæ liberes, nec Cerda (ad lib. X, 213. 214), nec P. Angelii Bargæi subtilitate indigeas, in Epp. Clar. Viror. lib. I. pag. 85 (Lugd. 1561), qui, ut ne eadem res bis dicta esset, explicabat : venturum, futurum, et evasurum late regem ab excidio Libyæ. Jam expende rationem poeticam. Hinc, ex hac progenie, posteritate Trojanorum. Minus bene revoces ad sanguinem Trojanum. populum late regem, pro late regnantem, v. Burm. ad Petron. c. 82 extr. Com

-21. Hic

parant supuxpeiwy Homericum et supuμidov: cf. inf. I, 235, Hinc fore ductores, revocato a sanguine Teucri, Qui mare, qui terras omni ditione tenerent.— bello superbum, exquisitius quam potentem, ferocem, utpote victorem, xudiówrta, semel de hoc usu vocis apud poetas monemus. Libya nunc plenius, pro Carthagine in ea Africæ parte sita: venturum duplici modo potest accipi : vel proventurum, oriturum, futurum; vel, quod præfero, venturum exitio, ad exitium, ut auxilio, subsidio. v. Burm. Audierat Parcas sic volvere sive fila sua nere et cum iis fata, ἐπικλῶσαι, sive hæc moliri, machinari : hoc alterum verius.

23. 29. Veteris belli, paullo ante gesti, ut vetus et antiquus interdum. v. Burm. prima, primum, prius. Argis pro Argivis. Versus 25 28. in parenthesi esse positos puta. Id metuens, et helli memor, arcebat Troas. Quum autem alias caussas interposuisset, iniquum Paridis judicium, quo Junonis forma inferior pronuntiata fuerat, et Ganymedis raptum,

Prima quod ad Trojam pro caris gesserat Argis.
Nec dum etiam caussæ irarum sævique dolores
Exciderant animo; manet alta mente repostum
Judicium Paridis, spretæque injuria formæ,
Et genus invisum, et rapti Ganymedis honores:
His adcensa super, jactatos æquore toto
Troas, reliquias Danaum atque immitis Achilli,

[ocr errors]
[ocr errors]

30

25. nec

dubito Maronem fuisse sublaturum versus 23. 24. 24. Agris Medic. gesserit Moret. qu. prima Jortin (Tracts T. II p. 177) reddit: princeps, dux. dum jam fragm. Moret. sævique labores Pierii Longob. cum aliquot aliis ex vulgari permutatione. sed dolores proprie irarum inprimis muliebrium. cf. Burm. - 26. Exeiderent unus Leid. in inter alta et mente jam Pierius sustulerat. — 28. raptis Rom. genus invisum ad solam Priami progeniem referre malebat aliquis: nescio quo cum fructu. 30. atque aliquot in codd. abest. v. Pierium. Achilli Medic. aliique ap. Pier. et Heins., quem vide hic et ad 120 et ad Ecl. VIII, 70. sive quod veteres, grammatica nondum satis constituta, ita flexerunt, sive ex Achileus, pro Achillei, quod verisimilius; nisi sic scribendum erat. Erat vir doctus, qui hunc versum pro spurio habebat. Mox v. 41 Oilei in Med. est Oili. Inf. 220 est Oronti. nam ab Achilles frustra ducere id Grammaticos puto. Vulgo h. 1. Achillis.

addit v. 29 His accensa super, su-
per cetera, insuper, etiam his sibi
factis injuriis inflammata, arcebat
Troas. Aliorum interpretum ratio,
ut id metuens cum antec. audierat
jungas, orationem efficit elumbem
et languidam. Anacoluthum agnos-
cere satius esset, sed necesse non
est, alioqui possit poeta videri
mutasse structuram paullo durius;
cum pergendum esset : id metuens
Juno
et memor belli
sarum etc.-24. prima, prius,
olim. v. ad v. 1. a Jortino Tracts
To. II p. 172. redditur : princeps.
dux.-26. Manet repostum pro
vulgari, est repositum in animo
alte, profunde. Comparanda au-
tem cum his Homerica Il. w, 25

-

et caus

30. Formam adumbravit Statius Theb. I, 246, ubi Jupiter : neque enim arcano de pectore fallax Tantalus et sævæ periit injuria mensæ. Hine Ovid. Fastor. VI 43

Caussa duplex iræ rapto Ganymede dolebam: Forma quoque Ideo judice victa mea est. Ceterum versus est ex ornatissimis.-27. spretæ injuria formæ adjectum ad declarandum judicii indolem. spreta forma, est Junonis pulchritudo pulchritudini Veneris posthabita; et, quandoquidem id cum Junonis injuria factum, hoc plenius : spretæ formæ injuria. — 28. Genus invisum, propter Dardanum, Jovis et Electræ, pellicis, filiæ Atlantis, filium, a quo Trojani ducunt originem. Serv. v. Exc. VI ad lib. III. rapti (v. Æn. V, 255) Ganymedis honores, ministerium poculorum, ad quod Ganymedes raptus a Jove receptus est, remota Hebe, Serv. 33. His accensa super, insuper. ut sit junctura: Id mememorque et insuper his accensa, arcebat. v. ad v. 25. reliquias Danaum, a Danais et ab

29

tuens

[ocr errors]
[ocr errors]

Arcebat longe Latio; multosque per annos
Errabant acti fatis maria omnia circum.
Tantæ molis erat Romanam condere gentem.
Vix e conspectu Siculæ telluris in altum
Vela dabant, læti et spumas salis ære ruebant;
Quum Juno, æternum servans sub pectore volņus,
Hæc secum: Mene incepto desistere victam,

Nec Italia Teucrorum avertere regem?

posse

35

35. salis in Medic. supra adscriptum, aberat, ut esset hiatus. Sed et X, 214 campos salis ære seçabant. Minus bene interpungebatur: Vela dabant læti, ita alterum membrum jejunum erat — – 36. in pectore Zulich. ex glossa. aut in ex alio ordine, qualis in Dorvill. servans æternum. 38. Nec possum Rottend. sec. non posse

[ocr errors]

Achille relictos Trojanos; qui Achivorum manus effugerant. Mox multos annos h. e. septem. v. Exc. II ad lib. III. —32. acti fatis. non tam, quoniam hoc Junonis odium fatale erat, ut Serv.; Sed potius, quoniam hi ipsi Trojanorum errores fatales erant. 33. molis, molitionis, difficultatis. In prosa: Tam difficile erat, ut Trojani in Latium pervenirent, ibique stirpis, e qua Rómani orituri essent, auctores fierent. His verbis declaratur a poeta, carminis argumentum haud alienum esse a Romanis, sed ad eorum origines spectare.

35. Hic, ut in Odyssea, in medias res abripitur lector. Quomodo enim e Sicilia solverit Eneas, qui tum classe in Italiam tendebat, infra videbimus sub finem libri III. Sed tempestate mox orta a cursu avertitur et ad litus Africæ, tantum non naufragio facto, ejicitur. Rerum autem ordinem ipsamque adeo dictionem ad Homeri exemplum instituit Odyss., ubi Ulysses ex Calypsus insula Ithacam petens, cum jam Phæaciam in conspectu haberet, tempestate a

Neptuno excitata naufragus enatat. Quod ibi Neptunus facit, tributum h. 1. Æolo, quodque Leucothea, hic Neptuno. cf. Macrob. Sat. V, 2. In Homero tamen major rerum varietas narrationisque suavitas.

35. Vela dabant. cum per epexegesin hoc vellet explicare, saltem verbis erat ornandum, cum sententia eadem maneret; itaque spumas salis, runs, maris; occurrit et alibi. ære, ærata navi, ( nec modo rostra ærata sed et puppes æratæ et æreæ, ut Æn. V, 198) ruebant, secabant, ut terra ruitur sulco facto, eruitur, læti, alacres, Italiæ, laborum metæ, nunc tandem propiores, рóduμa, cf. II, 394. 395. Serv. Habuit forte poeta ante oculos versum 269 Odyss. §, γηθόσυνος δ' ἔρῳ πέτασ ̓ ἱστία δῖος Οδυσσεύς.

36-38. Æternum volnus, qui v. 25 sævi dolores : i. e. ira. ita gr. Exos. Adumbrata autem Junonis indignatio ex Odyss. &, 281 sqq., ubi similis oratio Neptuni. Hinc nullus fere est poeta, qui non eundem ad modum iram alicujus dei

Quippe vetor fatis. Pallasne exurere classem
Argivum, atque ipsos potuit submergere ponto,
Unius ob noxam et furias Ajacis Oilei?

[ocr errors]

Puget. et sic Donatus legit. evertere Goth. pr. avertere gentem tres ap. Burm. et Goth. tert. classem Zulich. pro var. lect. ex versu sequ.—40. ipso Græv. male : potuit atque ipsos tert. Moret. subvergere unus Leid. sed superscripto altero. — 41. furiis Pierii

finxerit. Similem prorsus locum videbis inf. lib. VII, 286-320; quem comparasse non pœnitebit. Ex utroque, Bacchi Jovi supplicis verba finxit Statius lib. VII Theb. 151 sq. 182 seq. Ceterum legenda hæc sunt oratione per iræ et indignationis impetum intercepta; ut solemus in magno animi motu eloqui. victam poetica copia adjicitur. Teucrorum regem, ducem.

39. sq. Potuit tamen Pallas, (quanto magis ego, 46.) vel contra fata (h. e. quamvis faustus reditus fato erat destinatus), Achivorum classem cœlesti igni comburere, et fluctibus opprimere, unius Ajacis ulciscendi caussa. Ab Euripide hæc sumta esse, Macrob. V. Sat. c. extr. monet. Ursinus ad Ajacem Oileum fabulam Euripideam provocat, quæ nulla fuit, sed Οίλεις credita fuit, quæ Συλεὺς legi debet, ut Heathius docuit. (Ex eo nunc fragmenta vid. ap. Valk. in Diatr. et ap. Musgrav.; de Syleo v. ad Apollod. p. 443). Euripidis locus, quem Virgilius respicere debuit, est in Troad. v. 77 — 86: unde etiam versus 23 sqq. Virgilio ante oculos fuere. Fabulæ fundus est in Homero Odyss. y, 135 sq.; et multo magis d, 499 sqq., sed ibi Neptuno tribuitur, quod h. 1. Minerva facit: Illum exspiTurbine corripuit. Homerum autem sequuti poetæ cycli

rantem

ci, varie et copiose, inprimis in NoTos suis, tractasse videntur hanc narrationem, ut ex Quinto Cal. colligo, qui copiose Ajacis fata exponit lib. XIV, 420 sqq. Etiam Lycophron in Cassandra, v. 392-3, cum vulgari narratione consentit. Virgilianam tamen rationem, præter Schol. ad Iliad. v, 66; ex Callimacho, iv Aitíois,, Hyginus habet fab. CXVI: unde colligo, Tragicum aliquem Minervæ partes has olim dedisse, quas Homerus Neptuno dederat, quamquam et hic ipse huic variationi locum fecisse videri potest, dum interdum totam reditus Achivorum calamitatem ad solam Minervam refert, ut Odyss. a, 326. 7. y, 135. 145.

40. 41. Unius ob noxam. Ergo dea Achivis antea studiosissima, unius Ajacis scelere adeo exarsit, ut nunc in omne nomen Achivum sæviret. cf. Tryphiod. 647 sq. Ipsos Argivos; nisi doctiorem rationem vis sequi, ut post classem nautas intelligas; uti nonnunquam fit. cf. Burm. ob Ajacis, Oilei f., insanam libidinem, stupro Cassandræ illato in Minervæ templo, in conspectu ipsius deæ. De Cassandra, eique illata injuria, vide inf. ad lib. II, 403, ecce traheba. tur, etc. Facinus hoc honeste, gram viter tamen, declaratur per noxam at per furias,

Ipsa, Jovis rapidum jaculata e nubibus ignem,
Disjecitque rates, evertitque æquora ventis;
Illum, exspirantem transfixo pectore flammas,
Turbine conripuit, scopuloque infixit acuto.
Ast ego, quæ divom incedo regina, Jovisque
Et soror et conjunx, una cum gente tot annos
Bella gero! Et quisquam numen Junonis adoret
Præterea, aut supplex aris inponat honorem?

[ocr errors]
[ocr errors]

43

obl. quod defendi posset. cf. Burm. Oili Medic. v. ad v. 3o. 42. e navibus tert. Rottend. et Menag. a m. pr. unum pro ignem Goth. tert. — 43. Dejecitque tres ap. Burm. quem vide. everrit Giphan. Ind. Lucr. et van Hoven Campens. Fasc. III, p. 232. invertit Hamb. sec. ap. Cort.; sed evertere pro subvertere efficax verbum. Cur tamen hic non ratis scriptum occurrit? · 44. spirantem Mentel. pr. transfixo corpore Sprot. et Menag. sec. tempore Probus legit in Servianis, et memoratur pictura Ardeæ in templo Castoris et Pollucis, Capaneus fulmen (fulmine) per utraque tempora trajectus. Sed qui legunt pectore, de Accio translatum aftirmant, qui ait in Clytemnestra de Ajace: In pectore fulmen inchoatum (f. indo actum) flammam ostentabat Jovis. 45. Inflixit legerunt nonnulli ap. Pierium et sic. Junt. et jam olim Cornutus ap. Serv. Sed acuto scopulo infigi melius. — 46. Divom Burm. ex Gud. — 47. annis Hamb. pr. et Zulich. perpetua variatione. 48. aut quisquam Pierii Longob. cum aliquot aliis; item quinque ap. Heins. Voss. haud qu. ap. Pierium alii: aut quis jam, vel. ecquisquam Goth. sec. et quis jam edit. Mediol. et Goth. pr. en quisquam. Sed præstat et. Porro nomen nonnulli, ut solent. adorat et imponet Rom. et alii ap. Pier. Medic. et multi alii ap. Heins. et Burm. it. Goth. tert. inter quos nonnulli imponit. Vulgatam defendit Burm. Heinsius vero alteram, et meo quidem judicio rectius. Major enim vis absolutæ orationi inest. impendit Moret. sec. imponit odorem Mentel. alt. a m. sec. honores Goth. tert. Hamb. sec. in Ex. Cort. ed. Ven. 1472.

42 45. En exemplum deæ fulmen moderantis. Aliud Junonis est inf. IV, 120 v. Exc. I.** ad h. v. Argutatur Servius advocans disciplinam Etruscorum, ut solet. Facta per tempestatem navium dispersione ad Caphareum, Euboa (cf. inf. XI, 260) promontorium, Ajax Oilei f. ad Gyras petras, prope Myconuin insulam, actus naufragium fecit. Ipsum vero Pallas fulmine percussum procellæ vi scopulo etiam illisit. Illud vero castum poetam ausum esse miror, eum, qui fulmine percussus erat in pectore, ignem ore

[merged small][ocr errors][merged small]
« AnteriorContinuar »