-

ECLOGA V

DAPHNIS

ARG. Convenerant duo pastores, Mopsus et Menalcas, periti quidem, iste fistulam inflandi, hic versus canendi. Speluncam ingressi considunt ambo, incipitque Mopsus Daphnidis pastoris mortem lugere; mox eumdem diis adscriptum celebrat Menalcas. Hac autem allegoria Julli Cæsaris mors et apotheosis celebratur.

MENALCAS, MOPSUS

MENALCAS

Cur non, Mopse, boni quoniam convenimus ambo,
Tu calamos inflare leves, ego dicere versus,
Hic corylis mixtas inter considimus ulmos?

MOPSUS

Tu major; tibi me est æquum parere, Menalca :
Sive sub incertas, zephyris motantibus, umbras,
Sive antro potius succedimus. Adspice ut antrum
Silvestris raris sparsit labrusca racemis.

MENALCAS

Montibus in nostris solus tibi certet Amyntas.

MOPSUS

Quid, si idem certet Phoebum superare canendo!

MENALCAS

Incipe, Mopse, prior, si quos aut Phyllidis ignes,
Aut Alconis habes laudes, aut jurgia Codri :
Incipe pascentes servabit Tityrus hædos.

1. Boni. Periti.

2. Calamos, « flûtes de roseau. >> 4. Major natu.

5

10

9. Quid si idem, etc. Non mirum est quod Amyntas mecum certare audeat:namque ipsum Phoebum ( adeo

6. Antro, dativo casu, pro in temerarius est!) carminibus vincere antrum.

libenter contenderet.

10. Phyllis, mulier quædam ru sticana.

11. Alco, Codrus, pastores in vi

8.Tibi certet, tecum certare possit. cinia Mopsi et Menalcæ degentes.

MOPSUS

Imo hæc, in viridi nuper quæ cortice fagi
Carmina descripsi, et modulans alterna notavi,
Experiar tu deinde jubeto certet Amyntas.

MENALCAS

Lenta salix quantum pallenti cedit olivæ,
Puniceis humilis quantum saliunca rosetis,
Judicio nostro tantum tibi cedit Amyntas.

MOPSUS

Sed tu desine plura, puer, successimus antro.
Exstinctum Nymphæ crudeli funere Daphnin
Flebant: vos, coryli, testes, et flumina Nymphis,
Quum complexa sui corpus miserabile nati,
Atque deos atque astra vocat crudelia mater.

Non ulli pastos illis egere diebus

Frigida, Daphni, boves ad flumina : nulla neque amnem 25
Libavit quadrupes, nec graminis attigit herbam.
Daphni, tuum Pœnos etiam ingemuisse leones
Interitum, montesque feri silvæque loquuntur.
Daphnis et Armenias curru subjungere tigres

13. Imo experiar. « Écoute plutôt, | phæ, quum mater, complexa miseJ'essayerai... » randum filii sui corpus, etc.

Instituit; Daphnis thiasos inducere Baccho,
Et foliis lentas intexere mollibus hastas.
Vitis ut arboribus decori est, ut vitibus uvæ,
Et gregibus tauri, segetes ut pinguibus arvis,
Tu decus omne tuis. Postquam te fata tulerunt,
Ipsa Pales agros, atque ipse reliquit Apollo.
Grandia sæpe quibus mandavimus hordea sulcis,
Infelix lolium et steriles dominantur avenæ.
Pro molli viola, pro purpureo narcisso,
Carduus et spinis surgit paliurus acutis.
Spargite humum foliis, inducite fontibus umbras,
Pastores mandat fieri sibi talia Daphnis;
Et tumulum facile, et tumulo superaddite carmen:
Daphnis ego in silvis, hinc usque ad sidera notus,
Formosi pecoris custos, formosior ipse.

MENALCAS

Tale tuum carmen nobis, divine poeta,

Quale sopor fessis in gramine, quale per æstum
Dulcis aquæ saliente sitim restinguere rivo.

Nec calamis solum æquiparas, sed voce magistrum.
Fortunate puer, tu nunc eris alter ab illo.

30

35

40

45

Curru subjungere. Curru tigribus næ dominantur in iis sulcis, quijuncto Bacchus vehebatur. bus hordea grandia commisimus. 37. Infelix, « sterile. » Sterilis avena, quam dicimus « haveron ».

30. Instituit, docuit. Thiasos inducere Baccho, in honorem Bacchi choros instituere.

31. Lentas intexere hastas foliis, flexiles thyrsos facere, sive hastas pampinis hederaceisque frondibus intextas. Baccha « les Bacchantes », quum festa dei sui celebrabant, thyrsos manu gestabant.

34. Tulerunt, e medio tulerunt, puli Romani. Versus admodum exmorti addixerunt. Penultima syl-quisitus.

laba est brevis per licentiam.

35. Pales quidem pastoribus præerat; Apollo, quum exsulasset a cœlo, in terris pastorem agere coactus est.

36. Grandia, etc. Infelix sive infecundum lolium et steriles ave

45. Tale tuum carmen, etc. Ornatissima comparatio.

46. Quale, pro: qualis, more Græcorum, ut triste lupus stabulis (Eccl. III, 80).

49. Alter ab illo, gallice: « un autre lui-même.

Nos tamen hæc quocumque modo tibi nostra vicissim 50
Dicemus, Daphninque tuum tollemus ad astra ;
Daphnin ad astra feremus: amavit nos quoque Daphnis.

MOPSUS

An quidquam nobis tali sit munere majus?
Et puer ipse fuit cantari dignus, et ista
Jampridem Stimicon laudavit carmina nobis.

MENALCAS

Candidus insuetum miratur limen Olympi,
Sub pedibusque videt nubes et sidera Daphnis.
Ergo alacris silvas et cetera rura voluptas,
Panaque, pastoresque tenet, Dryadasque puellas.
Nec lupus insidias pecori, nec retia cervis
Ulla dolum meditantur : amat bonus otia Daphnis.
Ipsi lætitia voces ad sidera jactant
Intonsi montes; ipsæ jam carmina rupes,
Ipsa sonant arbusta : Deus, Deus ille, Menalca.
Sis bonus o felixque tuis! en quattuor aras :
Ecce duas tibi, Daphni, duoque altaria Phœbo.
Pocula bina novo spumantia lacte quotannis,
Craterasque duos statuam tibi pinguis olivi.
Et multo imprimis hilarans convivia Baccho,
Ante focum, si frigus erit, si messis, in umbra,

50. Quocumque modo, eo modo quo | tonsæ fuerunt arbores. poterimus. Hæc nostra carmina.

54. Puer, Daphnis. 55. Stimicon, pastor. 56. Hic incipit Menalcas Daphnidis apotheosim celebrare. Candidus, splendidus, ut numen decet.

55

60

65

70

64. Sonant, clamant : Deus, Deus est ille, Menalca.

65. Felix, propitius.

65, 66. Aras, altaria. Grammatici distinguunt altaria, quæ diis cœlestibus erigi solebant, ab aris, quæ diis et heroibus erant communia. Sed poetam ad hoc subtile vocum discrimen attendisse vix ego crediderim.

67. Bina. Vox numerum distributivum significans: « deux coupes sur chaque autel. >>

69. Baccho, vino.

70. Messis, æstas, messis colligendæ tempus.

Vina novum fundam calathis Arvisia nectar.
Cantabunt mihi Damotas, et Lyctius Ægon;
Saltantes Satyros imitabitur Alphesibous.
Hæc tibi semper erunt, et quum solemnia vota
Reddemus Nymphis, et quum
lustrabimus agros.
Dum juga montis aper, fluvios dum piscis amabit,
Dumque thymo pascentur apes, dum rore cicada,
Semper honos, nomenque tuum, laudesque manebunt.
Ut Baccho Cererique, tibi sic vota quotannis
Agricolæ facient: damnabis tu quoque votis.

MOPSUS

Quæ tibi, quæ tali reddam pro carmine dona?
Nam neque me tantum venientis sibilus Austri,
Nec percussa juvant fluctu tam littora, nec quæ
Saxosas inter decurrunt flumina valles.

MENALCAS

Hac te nos fragili donabimus ante cicuta;
Hæc nos « Formosum Corydon ardebat Alexin »;
Hæc eadem docuit « Cujum pecus? an Meliboi? »

MOPSUS

At tu sume pedum, quod, me quum sæpe rogaret,
Non tulit Antigenes (et erat tum dignus amari),
Formosum paribus nodis atque ære, Menalca.

71. Vina Arvisia, etc.: vinum Arvisium, novi nectaris instar, ego fundam e calathis seu e poculis. Arvisium, promontorium Chii insulæ, ubi vinum exquisitissimum.

72. Lyctius. Lyctus erat Cretes insulæ civitas.

73. Saltantes, etc. Incondite saltabit, satyrum more.

74. Hæc tibi. In duobus festis ea sacra peragam, nempe quum reddemus Nymphis vota solemnia, et temporis lustrationis agrorum. In eo consistebat agrorum lustratio, seu festum ambarvale, ut circum agros immolanda victima duceretur: quem ritum quotannis, sub finem hiemis, Romani servabant.

75

80

85

90