Dicite, Pierides; non omnia possumus omnes. ALPHESIBUS Effer aquam, et molli cinge hæc altaria vitta: 65 Experiar sensus: nihil hic, nisi carmina desunt. Ducite ab urbe domum, mea carmina, ducite Daphnin. Carminibus Circe socios mutavit Ulyssei : 70 Frigidus in pratis cantando rumpitur anguis. Ducite ab urbe domum, mea carmina, ducite Daphnin. Licia circumdo, terque hæc altaria circum 75 Ducite ab urbe domum, mea carmina, ducite Daphnin. 80 mutavit in porcos. Fuit Ulysses Ithacæ insulæ rex, isque prudentia insignis, qui momenti magni ad Trojam capiendam fuit. 71.Rumpitur, « crève. »- Cantando, seu magicis incantationibus. Gerundivus ablativi casus gerit vices. 73 et seq. Terna tibi, etc. « Je ceins d'abord ton image de trois rubans de trois différentes couleurs; ensuite je la promène trois fois autour de l'autel. » 75. Deus, la divinité. » In magicis artibus numerus 3 magnam vim habere putabatur. 77. Necte, etc. « Fais trois nœuds à ces rubans de trois couleurs. D 78. Et Veneris, etc. Is ordo est : et dic: Necto vincula Veneris. Ad ma 70. Circe, Solis filia, suis incan-gicum ritum hæc omnia pertinent. tationibus celeberrima, quæ certis 80. Limus hic, Daphnidis imago adhibitis potionibus, homines in ex limo facta. Hæc cera, hæo belluas vertebat. Socios Ulyssei altera imago, quæ est cerea. Uno eodemque igni: sic nostro Daphnis amore. 85 Ducite ab urbe domum, mea carmina, ducite Daphnin. 90 Ducite ab urbe domum, mea carmina, ducite Daphnin. 95 Ducite ab urbe domum, mea carmina, ducite Daphnin. 100 Fer cineres, Amarylli, foras, rivoque fluenti 82. Molam, la farine sacrée, faite de blé torréfié, mêlée de sel.» Hinc derivatur verbum immolare. 83. In Daphnide, super ceream Daphnidis imaginem. 85. Talis, etc. Videns incantationes nihil proficere, venefica se demum ad funestas imprecationes convertit. 87. Propter, juxta. 88. Decedere nocti, abire sub noctem. 89. Mederi, medendi huic funesto amori. 91. Exuvias, vestes. 93. Terra, tibi mando. « O terre, je dépose en ton sein, sous le seuil même de cette porte, ces dépouilles de Daphnis. » Debent mihi; proprie : Transque caput jace; nec respexeris. His ego Daphnin 105 Sponte sua, dum ferre moror, cinis ipse: bonum sit! Nescio quid certe est: et Hylax in limine latrat. Credimus? an, qui amant, ipsi sibi somnia fingunt? Parcite, ab urbe venit, jam parcite, carmina, Daphnis. 102. Trans caput, « par-dessus la tête. » 105, 106. Corripuit, etc. Dum ipse occupor in cineribus domo exportandis (quod et te, Amarylli, modo jussi facere) en hi cineres sponte sua flammas concipiunt, quibus altare corripitur et involvitur. Bonum sit omen mihi! 107. Nescio quid certe est. « Il se passe à coup sûr je ne sais quoi d'extraordinaire. » — Hylax (a, latrans), canis domus custos, nuntiat latratu quemdam advenire. 108. Credimus? an qui, etc. In hoc versu qui elisionem non patitur, atque e longa fit brevis. (Prolégomènes, IV.) 109. Parcite jam Daphnidi. ECLOGA IX MERIS ARG. Post divisionem agri Mantuani, quam in argumento primæ Eclogæ retulimus, suas Virgilius possessiones recuperavit. Mox Arii centurionis, qui prædium illi restituere jussus fuerat, iras in se concitavit; imo vix effugit quominus ab eo necaretur. Romam interea, ad opem Octaviani petendam, profectus est. Sed mandavit procuratoribus suis, ut Arium nonnullis munusculis lenirent. Dum igitur Moris, villicus Virgilii, hædos Ario offerendos Mantuam deportat, huic adjungit se in itinere pastor Lycidas. Cui Moris suas calamitates, herique pericula commemorat. Deducto inde sermone ad carmina Menalcæ, horum fragmenta quædam uterque recitat. Menalcas, in ista Ecloga, exquisite Virgilium adumbrat. LYCIDAS, MERIS LYCIDAS Quo te, Mori, pedes? an, quo via ducit, in urbem? MERIS O Lycida! vivi pervenimus, advena nostri 1. Quo te, Mori, pedes ducunt?An, quo via ducit, etc. An pergis in urbem Mantuam, quo ducit hæc via? 2. Vivi, etc. : igitur usque eò (Quod nunquam veriti sumus) ut possessor agelli LYCIDAS Certè equidem audieram, qua se subducere colles MERIS Audieras, et fama fuit; sed carmina tantum Quod nisi me, quacumque novas incidere lites, LYCIDAS 5 10 15 Heu! cadit in quemquam tantum scelus? heu! tua nobis Pene simul tecum solatia rapta, Menalca! Quis caneret Nymphas? quis humum florentibus herbis viximus, ut ad talem miseriam deveniremus, et advena, possessor agelli nostri, diceret: Hæc mea sunt, etc.; quod infortunium nunquam antea veriti sumus. Gallice quoque dixeris : « Fallait-il vivre si longtemps pour qu'un étranger...?" 5. Victi, oppressi, fundis spoliati, ad conditionem devictorum adducti. 6. Quod nec bene vertat. Imprecatio atque utinam hæc Ario dona vertantur in perniciem. 7. Certe equidem, etc. Sic ordina: Equidem audieram vestrum Menalcam servasse omnia, ex eo loco ubi colles incipiunt se subducere (se inclinare), usque ad aquas Mincii, et ad cacumina fracta veteris fagi. 11 et seq. Carmina tantum, etc. Tantam vim habent nostra carmina, bello sæviente, quantam habere dicuntur Chaoniæ columbæ, dum aqui 20 Spargeret, aut viridi fontes induceret umbra? MERIS Imo hæc, quæ Varo necdum perfecta canebat : «< Vare, tuum nomen, (superet modo Mantua nobis, Mantua, væ! miseræ nimium vicina Cremonæ !) Cantantes sublime ferent ad sidera cycni. » LYCIDAS Sic tua Cyrneas fugiant examina taxos, Sic cytiso pastæ distentent ubera vaccæ: Incipe, si quid habes. Et me fecere poetam 225 30 Pierides sunt et mihi carmina me quoque dicunt 20. Viridi fontes induceret umbra, fontes inumbraret, scilicet inumbratas caneret. 21. Vel quæ sublegi, etc. : vel quis tales versus scriberet, quales furtim legi, etc.: « des vers comme ceux que j'ai recueillis furtivement, que j'ai entendus sans que tu t'en aperçusses. » 23.Tityre. Recitat Lycidas initium cujusdam carminis, quod Virgilius Romam proficiscens condiderat. Tityrus unus erat e Virgilii famulis. 24. Potum pastas age, duc scilicet e pascuis ad aquas. Potum idem est ac potatum. 26. Imo hæc, etc. Imo quis Varum hujusmodi versibus laudaret: Vare, etc. Imo, ou plutôt. >> 27. Vare, etc. Secundum fragmentum Virgiliani carminis. Tuum nomen, etc. Dummodo supersit nobis Mantua, cycni tuum nomen usque in cœlum cantibus evehent. Hic poetas cycni designant, propter exi 35 miam cantus suavitatem quæ illis,etsi gratuito, per famam concessa est. 28. Væ, heu! Mantua, ve! miseræ, etc. Veteranis Octaviani militibus assignatus erat ager Cremonensis; cui, propter vicinitatem, addita fuit pars agri Mantuani. - Cremona, Mantua, urbes Galliæ cisalpinæ. 30. Sic tua, etc. Lycidas Moridi bene precatur, eumque simul ad canendum invitat: quemadmodum cupio, inquit, ut tua examina taxos fugiant, utque vaccæ tuæ, pastæ cytiso, ubera lacte distenta habeant; sic te oro et obtestor ut canere incipias. Cyrneas, Corsicas Corsica enim insula taxis abundat. Fugiant taxos : quoniam apes quæ taxis pascuntur mel amarum excudere dicuntur. -- 33. Pierides, Musæ, sic vocatæ a filiabus Pieri, Macedoniæ regis, quas cantu vicerunt. 35. Cinna vir fuit patricius, Augusti familiaritate insignis. |