Rursus in obliquum verso perrumpit aratro, Agricolæ; hiberno lætissima pulvere farra, Quid dicam, jacto qui semine cominus arva 100 105 Elicit illa cadens raucum per levia murmur 110 cominus prosequitur, nec sinit quiescere? - Cominus, e propinquo, manu propria. nitie suscitavit, rursus perrumpit | modum terræ fecunditatem augeat, aratro in obliquum verso. Terga, qui statim atque semen jecerit, arva « les arêtes qui séparent deux sillons. Proscindere æquor, arare solum quod prius erat æquum et planum. Rursus in obliquum, etc. Sic verte paulo liberius : « Croise par de nouveaux sillons lcs sillons déjà tracés. » 100. VI Præceptum. De commoda tempestate a diis exoranda. Humida solstitia. Humidas æstates. Solstitium vulgo erat apud Latinos « le solstice d'été »; bruma autem le solstice d'hiver ». 101. Hiberno, etc. Farra sunt lætissima, lætus est ager, si pulverulenta et sicca fuerit hiems. 102. Nullo tantum. Etiamsi Mysia et Gargara diligenter colantur, tamen suam fecunditatem non tam agricolarum industriæ et labori, quam æstivæ humiditati, et hibernæ serenitati debent. Mysia. Asiæ minoris pars maxime occidentalis. 103. Gargara. Pars Idæ montis et oppidum in Troade. 104. VII Præceptum. De coopertione seminis. Quid dicam de eo qui. Quid opus est dicere quemad 105. Cumulosque, etc. Et evertit cumulos terræ, qui aratro fuerant excitati, ut ubique semen æqualiter glebis obtegatur. Male pinguis arena, terræ quæ male, intempestive conglobata est. 106. VIII Præceptum. De irrigatione. Deinde, etc. Postea fluvium sive copiosam aquam inducit in sata. Sequentes loci declivita tem. 108. Ecce supercilio. Ecce agricola e parte superiore tramitis leviter inclinati undam deducit. 109. Illa cadens, etc. Illa autem unda cadens per saxa ipsius aquæ percussu levigata murmur edit. 110. Scatebræ, eaux jaillissantes. » 111. IX Præceptum. De noxia pinguedine coercenda. Quid, etc. Quid dicam quantopere prosit terræ sua natura fecundæ, si quis videns segetem luxuriantem et exuberantem, in eam pecudes inducit ad Luxuriem segetum tenera depascit in herba, Quum primum sulcos æquant sata? quique paludis Strymoniæque grues, et amaris intuba fibris, : 120 125 Ille malum virus serpentibus addidit atris, 130. Jussit, etc. Voluit ut lupi | tionibus distinguere. prædarentur. Pontumque, etc. Et voluit mare agitari procellis. 130 135 140 138. Pleiadas. Septem sunt stellæ in dorso Tauri conglomeratæ, a verbo Thέw, navigor, quia tempus indicant navigandi. — Hyadas. Septem sunt stellæ in fronte Tauri, a verbo "w, pluo, quia pluvias creant. Lycaonis Arcton. Arctos, sive Ursa, cœleste signum, polo septentrionali proximum est. Duplex est, 132. Et passim rivis, etc. De major et minor : majorem Lycaonis, aurea ætate dixerat Ovidius: Flumina jam lactis, jam flumina nectaris ibant. 133. Ut varias, etc. Ut experientia varias artes crebra meditatione sive exercitatione inveniret. - Extundere ad litteram significat : « Faire jaillir en frappant. >> 136. Tunc alnos, etc. Quasi dicas: tunc fluvii sensere factas ex alnis cavatis naves, scilicet tunc primum cœptum est navigari. 137. Navita tum stellis, etc. Tunc nautæ stellas ad cursum in mari dirigendum observare cœperunt, easque in certas constellationes distribuere, et variis appella Arcadia regis, filiam fuisse fabulantur. 139. Feras inter ferarum numerum reputantur et aves. Fallere visco, « prendre à la glu.» (Nam primi cuneis scindebant fissile lignum); Prima Ceres ferro mortales vertere terram Dicendum et quæ sint duris agrestibus arma, 144. Scindebant, « fendaient. » 145. Labor improbus, « travail infatigable, opiniâtre. » Quidquid enim nimium est, et modum excedit, improbum apud Latinos dicitur. 148. Quum jam, etc. Quum glandes atque arbuta « les fruits de l'arbousier », quibus abundat nemus Dodonæum in Epiro, jam deficerent, hoc enim cibo primos mortales usos fuisse fabulis traditum est. 145 150 155 160 155. Insectari. Poetice, pro: sarrire, « sarcler. » 156. Et nisi terrebis..., et nisi vocaveris... 157. Falce premes, etc. Et nisi umbram coercebis, ramos amputando qui terram umbra sua infecundam redderent. 158. Alterius, qui teipso felicior fuerit. 160. IIIa Pars. De rusticis instrumentis. Arma. Instrumenta agriculturæ. 161. Queis sine, sine quibus. 162. Hæc instrumenta sunt primum vomis, et... Vomis seu vomer, le soc de la charrue. » Robur aratri est ipsum aratri corpus firmum et robustum. 163. Eleusinæ matris. Eleusina mater est Ceres, frugum inventrix, eo nomine dicta, quod apud Eleu Tribulaque, traheæque, et iniquo pondere rastri, Continuo in silvis magna vi flexa domatur 105 170 In sin, civitatem Atticæ, celebrabantur | tur ad faciendum aratrum. ejus mysteria. Plaustra acha- burim, « pour former la partie de riots. Tarda volventia, quæ la charrue appelée buris. Buris tarde volvuntur. Quippe aliquando seu bura (derivata vox a ẞoòc oúpá, volvo sumitur intransitivo sensu bovis cauda) « la partie recourbée pro volvor. au bout de laquelle s'emmanche le timon ». 164. Tribulum, tabula ferro asperata, qua terebantur fruges : < herse. » Trahea, vel traha, genus vehiculi sine rotis: << traîneau. Rastri, vel rastra, instrumentum dentibus ferreis instructum ad terram subigendam, « hoyau. » 165. Celeus fuit rex Eleusinus, pater Triptolemi, qui hospitio Cererem excepit. Ei supellex fuerunt vel crates arbuti contextæ, vel corbes messoriæ, calathi, et cætera ejusmodi: « des paniers d'osier, des claies. >> 166. Vannus Iacchi, ad purgandam frugem : « un van. Hæc vannus mystica dicitur, quod in mysticis Bacchi sacris frequenter usurpatur. 167. Memor « avec prévoyance ». Repones in loco suo, ut illis opportuno tempore utaris. 169, 170. Ulmus dum adhuc est in silvis, suisque hæret radicibus, continuo id est, statim ab initio, priusquam penitus indurescat, dum adhuc flectenti se præbet obsequentem, magna vi contra naturalem inclinationem domatur, et inflecti 171. Temo protentus est in longitudinem octo pedum. 172. Aures, a les oreilles, pièces de bois placées aux deux côtés inférieurs de la buris; elles servent à élargir le sillon et à relever les arêtes, porcæ, qui le dominent. » Bina aures sunt.- Dentale seu dentalia, a pièce de bois horizontale dont une extrémité enclave le soc comme entre deux dents.- Duplici aptantur dentalia dorso. « Cette partie, nommée dentalia, est adaptée au double dos que présentent la buris et la stiva, qui sont recourbées. D 173. Cæditur et tilia, etc. Tilia et fagus, quia sunt arbores leves et natura sua teneræ, cædendæ sunt ante, videlicet, opportuno tempore cædendæ sunt, ad jugum faciendum. Jugo est dativo casu. |