Concea

arboribus clausam circum atque horrentibus umbris Jocculit; ipse ūnō graditur comitātus Achātē,

bīna manu lātō crīspāns hastīlia ferrō.

Cui māter mediā sēsē tulit obvia silvā
virginis ōs habitumque gerēns et virginis arma,
Spartanae vel quālis equōs Thrēissa fatīgat-e
Harpalyce volucremque fugă praevertitur Hebrum;
namque umeris dē mōre habilem suspenderat arcum
vēnātrīx dederatque comam diffundere ventīs,
nuda genu nodōque sinus collecta fluentis.

T

1

Ac prior Heus,' inquit, juvenēs, mōnstrāte, meārum
vidistis, si quam hic errantem forte sorōrum
succinctam pharetra et maculosae tegmine lyncis
aut spumantis aprī cursum clamore prementem.'

315

320

325

Sic Venus, et Veneris contrā sīc filius ōrsus: 'Nulla tuarum audīta mihi neque visa sorōrum, ō-quam të memorem, virgo? Namque haud tibi voltus mortālis, nec vōx hominem sonat; ō dea certē! An Phoebi soror? An nymphārum sanguinis ūna? Sis felix nostrumque levés, quaecumque, laborem et, quo sub caelō tandem, quibus orbis in ōrīs jactemur, doceas; ghar hominumque lodoruifique ērrāmus ventō hūc vāstīs et fluctibus acti;

330

multa tibi ante_ārās nostra cadet hostia dextra.' Tum Venus: Haud equidem tālī mē dignor honōre; 335 virginibus Tyriīs mōs est gestare pharetram purpureoque altē sūrās vincire cothurnō.

Punica rēgna vidēs, Tyrios et Agenoris urbem; sed fīnēs Libycī, genus intractabile bellō. Imperium Dīdō Tyria regit urbe profecta, germānum fugiens. Longa est injuria, longae ambāgēs; sed summa sequar fastīgia rērum.

340

Huic conjunx Sychaeus erat, dītissimus agrī
Phoenicum et magnō miseráe dilectus amōre,
cui pater intactam dederat prīmīsque jugārat
ōminibus. Sed rēgna Tyri germānus habebat
Pygmalion, scelere ante alios immanior omnis.
Quos inter medius venit furor; ille Sychaeum
impius ante ārāṣ atque auri caecus amōre
clam ferrō`incautum superat sēcūrus amōrum
germanae factumque diu cēlāvit et aegram
multa malus simulāns vānā spē lusit amantem.
Ipsa sed in somnis inhumātī vēnit imāgō
conjugis ōra modīs attollēns pallida mīrīs,
crūdēlīs ārās trajectaque pectora ferrō
nūdāvit caecumque domūs scelus omne retēxit;
tum celerare fugam patriaque excedere suadet
auxiliumque viae veterēs tellure recludit
thesaurōs, ignōtum argenti pondus et aurī.
His commōta fugam Dīdō sociosque parabat.
Conveniunt, quibus aut odium crūdēle tyrannī
aut metus acer erat; nāvis, quae forte parātae,

✓

corripiunt onerantque aurō; portantur avārī
Pygmalionis opēs pelagō; dux fēmina factī.
Dēvēnēre locōs, ubi nunc ingentia cernis
moenia surgentemque novae Karthaginis arcem,
mercātīque solum, factī dē nōmine Byrsam,
taurīnō quantum possent circumdare tergō.
Sed vōs qui tandem quibus aut venistis ab ōrīs
quove tenētis iter?' Quaerentī tālibus ille
suspīrāns īmōque trahēns à pectore vōcem:

O dea, si prīmā repetēns ab origine pergam

et vacet annālīs nostrōrum audire labōrum, ante diem clausō compōnet Vesper Olympō.

365

370

Nōs Trōjā antiquā, sī vestrās forte per auris
Trōjae nomen iit, diversa per aequora vectōs
forte sua Libycīs tempestas appulit ōrīs.
Sum pius Aenēās, raptōs qui ex hoste Penātīs
classe vehō mēcum, fāmā super aethera nōtus;
Italiam quaero patriam et genus ab Jove summō.
Bis denis Phrygium conscendī nāvibus aequor,
mātre dea monstrante viam, data fata secutus;
vix septem convolsae undis Euroque supersunt;
ipse ignotus, egēns Libyae déserta peragrō
Europa atque Asia pulsus.' Nec plura querentem
passa Venus medio sic interfata dolōre est:

"Quisquis es, haud, crēdō, invīsus caelestibus aurās
vitālis carpis, Tyriam qui adveneris urbem;
perge modo atque hinc të regīnae ad līmina perfer
Namque tibi reduces socios classemque relātam
nuntiō et in tūtum versis Aquilonibus actam,
ni frustra augurium vānī docuere parentēs.
Aspice bis sēnōs laetantīs agmine cycnōs,
aetheria quōs lāpsa plaga Jovis āles apertō
turbabat caelō; nunc terras ordine longō
aut capere aut captās jam despectare videntur;
ut reducēs illī lūdunt strīdentibus ālīs
et coetu cīnxēre polum cantusque dedere,
haud aliter puppesque tuae pubesque tuōrum
aut portum tenet aut plēnō subit ōstia vēlō.
Perge modo et, qua te ducit via, dirige gressum.
Dixit et avertens rosea cervice refulsit,
ambrosiaeque comae divinum vertice odōrem
spīrāvēre; pedes vestis defluxit ad imōs,
et vēra incessu patuit dea. Ille ubi matrem
agnovit, tālī fugientem est voce secutus:

4